"Chị già rồi, phỏng vấn mấy em trẻ, giỏi giang để còn lan tỏa đam mê, truyền cảm hứng. Dịch Covid-19 vừa rồi, có nhiều em kiến thức rất tốt đã xả thân vì cộng đồng". Bà là vậy, chính sự khiêm nhường ấy, suốt bao năm qua hiếm có một câu chuyện nào về mình xuất hiện trên các mặt báo...
Trong chuyên môn hồi sức, bà luôn là người tiên phong đương đầu hóa giải các ca bệnh hóc búa, nhưng lại là người luôn đi sau đồng nghiệp, đàn em, học trò mỗi lần được vinh danh, tán thưởng...
Dành cho người bệnh và đồng nghiệp của tôi...
Gần 30 năm trước, cô gái trẻ Ngọc Thảo tốt nghiệp y khoa, bước chân vào làm việc tại Bệnh viện Chợ Rẫy, gắn bó với lĩnh vực hồi sức cấp cứu từ đó. Trong suy nghĩ của nhiều người, khoa hồi sức cấp cứu vốn là "nơi đầu sóng ngọn gió", nhưng với một bác sĩ trẻ đam mê tìm tòi, đây chính là "ngôi nhà thứ hai của mình".
"Hằng ngày thời gian của tôi ở đây còn nhiều hơn ở nhà. Máy móc xung quanh bệnh nhân kêu tít tít, nào là những đèn đỏ, hoặc những dòng chữ cảnh báo... phát liên hồi. Ở đây được xem là vùng học thuật, đọc và học liên tục mà vẫn chỉ là hạt cát mênh mông trong biển trời kiến thức chuyên ngành", bác sĩ Phạm Thị Ngọc Thảo đúc rút.
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, bà được xem là "người tiên phong" thực hiện những nghiên cứu mở đường cho chuyên ngành hồi sức cấp cứu. Và trong số ấy, nghiên cứu về hiệu quả lọc máu liên tục trong sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, viêm tụy cấp nặng đã giúp ngành hồi sức cấp cứu cứu sống nhiều bệnh nhân tưởng chừng không còn hy vọng sống.
Không chỉ thế, nghiên cứu này còn góp phần làm giảm sự tiến triển của suy đa tạng, chi phí chữa bệnh cũng như thời gian nằm viện của bệnh nhân vì thế cũng được giảm đi đáng kể.
Tên tuổi của bà còn gắn liền với ứng dụng kỹ thuật trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO) trong điều trị hội chứng nguy ngập hô hấp cấp (ARDS) và viêm cơ tim cấp. Chính kỹ thuật này đã tạo nên kỳ tích, từ buổi ban đầu lạ lẫm đã trở thành hoạt động thường quy của chuyên ngành lúc bấy giờ.
Không chỉ số ca ECMO được thực hiện tăng dần, bà đã cùng với các đồng nghiệp xây dựng thành quy trình kỹ thuật, phác đồ, cứu sống nhiều bệnh nhân rất nặng.
"Chính ứng dụng này đã cứu sống bệnh nhân 91 - phi công người Anh mắc Covid-19, khi phổi đông đặc, hoại tử. Ngày ấy, đã có lúc êkip điều trị có những khoảng lặng, khi diễn tiến bệnh nhân này một xấu đi, thể tích phổi lành chỉ còn 10%, các biện pháp điều trị đã được thực hiện nhưng không cải thiện", bác sĩ Thảo kể.
Và còn rất nhiều nghiên cứu ứng dụng khác nữa. Cách đây 6 năm, trong ngày được vinh danh tại giải thưởng Kovalevskaia dành cho nhà khoa học nữ xuất sắc, bà nói rằng việc lựa chọn con đường nghiên cứu khoa học, trên hết bắt nguồn từ niềm say mê công việc, dám nghĩ dám làm và chỉ mong tìm ra những giải pháp mang lại hiệu quả cao vào quá trình chữa bệnh cứu người.
"Dù không ít chông gai nhưng đã mang đến nhiều hiệu quả tích cực cho các bệnh nhân, cho đồng nghiệp của tôi và chuyên ngành hồi sức cấp cứu mà tôi đang ngày đêm nỗ lực vì nó", bác sĩ Ngọc Thảo chia sẻ. Cũng vì lẽ đó, toàn bộ tiền thưởng bà đều để dành để tiếp tục thực hiện mong muốn cháy bỏng là hướng dẫn học trò nghiên cứu khoa học...
Đến "nữ tư lệnh hồi sức"
Có một điều khá đặc biệt, trong suốt gần 2 năm của cuộc chiến chống dịch Covid-19, PGS Phạm Thị Ngọc Thảo chính là "bóng hồng" hiếm hoi luôn có tên và có mặt trong các tổ chuyên gia đặc biệt về hướng dẫn, chăm sóc, điều trị bệnh nhân mắc Covid-19; Ban chỉ đạo an toàn tiêm chủng vaccine; Ban soạn thảo và xây dựng đề án tăng cường năng lực hồi sức cấp cứu... của ngành y tế TPHCM và Bộ Y tế.
Và dù với vai trò là tổ trưởng hay thành viên, bà đều để lại dấu ấn nghề nghiệp đặc biệt, góp sức cho ngành y tế có nhiều "lối đi" để cứu sống bệnh nhân ngoạn mục.
Từng là đồng nghiệp, giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy và nay phụ trách Tổ công tác đặc biệt phòng chống dịch của Bộ Y tế tại nhiều tỉnh thành, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn "rất hiểu" về tính cách của bác sĩ Thảo. Với ông, bác sĩ Thảo là người gần gũi trong ứng xử, luôn phấn đấu trong chuyên môn, và đôi khi hơi "khó tính" trong quản lý.
"Bác sĩ Thảo lại là một người con hiếu thảo; một người mẹ, người vợ đảm đang và là một đồng nghiệp đáng kính, luôn trau chuốt và chia sẻ cùng mọi người", Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn chia sẻ.
"Ít nói và có phần hơi nghiêm khắc một chút" là cảm nhận của bác sĩ trẻ Huỳnh Thị Thu Hiền, khi nói về "cô Hai". Với bác sĩ Hiền, "cô Hai" và "cô Xuân" (TS Phan Thị Xuân - nguyên trưởng khoa hồi sức cấp cứu) là những người thầy dạy cho mình nhiều thói quen tìm tòi bổ sung kiến thức, cũng như tạo điều kiện cập nhật các thông tin chuyên môn mới.
Kể từ khi bước chân vào công tác tại khoa hồi sức cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, Hiền đã quen với hình ảnh của một "cô phó giám đốc bệnh viện", ngày ngày xuống thăm nom, cùng với "lính" bàn luận đưa ra nhiều giải pháp điều trị các ca bệnh hồi sức.
Vẫn góc bàn quen thuộc trong phòng giao ban của khoa hồi sức, trưa trưa "cô Hai" vẫn về ăn cơm cùng đồng nghiệp, học trò. "Cô rất gần gũi, mỗi lần ăn cơm trưa cũng là dịp cô cháu chuyện trò về công việc, những khó khăn gặp phải trong các vấn đề chuyên môn", bác sĩ Hiền tâm sự.
Và bác sĩ Hiền cũng là một trong số các bác sĩ trẻ được "chọn mặt gửi vàng" cử qua Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM phối hợp cùng điều trị cho bệnh nhân phi công 91 những ngày đầu bệnh nhân chuyển nặng.
Bao nhiêu công sức của bác sĩ Thảo đổ ra cũng đã được đền đáp xứng đáng; khi trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, các học trò của "chị Hai" như bác sĩ Trần Thanh Linh (còn gọi là bác sĩ 91), bác sĩ Huỳnh Quang Đại, Phạm Minh Huy... đều đã trở thành lực lượng hồi sức nòng cốt tại các bệnh viện tầng 3 điều trị Covid-19 của TPHCM cũng như các tỉnh phía Nam.
Chia sẻ về hành trình gần 30 năm qua gắn bó với ngành y, bác sĩ Ngọc Thảo nói rằng "rất biết ơn các cộng sự".
"Niềm hạnh phúc của người khoác trên mình màu áo blouse trắng không gì khác được thấy bệnh nhân của mình phục hồi, và những học trò, đồng nghiệp của mình ngày một tiến bộ", bác sĩ Thảo tâm sự.
Nhiều cống hiến với danh hiệu cao
PGS.TS Phạm Thị Ngọc Thảo - 54 tuổi, quê tỉnh Trà Vinh. Ngoài Phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, phụ trách hồi sức cấp cứu từ 2007 đến nay, bà hiện là chủ nhiệm bộ môn hồi sức cấp cứu - Trường ĐH Y dược TPHCM.
Bác sĩ Phạm Thị Ngọc Thảo (trái) trao đổi với đồng nghiệp. Ảnh: D.Phan
Trong suốt gần 30 năm công tác, bà có một "kho tàng" nghiên cứu khá đồ sộ đề tài nghiên cứu các cấp; chủ biên, biên soạn, hiệu đính sách giáo trình; cùng nhiều bài báo đăng trên các tạp chí trong nước và quốc tế.
Bà vinh dự đón nhận nhiều danh hiệu cao quý, như Thầy thuốc nhân dân (2017), Thầy thuốc ưu tú (2009); Chiến sĩ thi đua cấp bộ (2008, 2011, 2014, 2017, 2020); Huân chương Lao động hạng nhì (2019), hạng ba (2013); bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (2010); giải thưởng Kovalevskaia dành cho nhà khoa học nữ (2015) và là 1 trong 10 cá nhân tiêu biểu nhận giải thưởng Phụ nữ Việt Nam năm 2021.
Tập thể nữ khoa hồi sức cấp cứu nơi bà làm việc đạt nhiều thành tích xuất sắc trong cứu sống bệnh nhân nguy kịch; các nghiên cứu cấp nhà nước, cấp bộ trong lĩnh vực bao gồm lọc máu, đánh giá chết não, hồi sức ghép thận từ người cho chết não, ghép gan, người cho tim ngừng đập...
TS.BS Nguyễn Tri Thức - Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy:
"Chị Hai" tận tâm, thẳng thắn
"Chị Hai" là người rất nghiêm túc, chuẩn mực trong công việc chuyên môn. Cái gì không phù hợp chị thường góp ý thẳng thắn, chân thành, xong rồi thôi. Chị cũng rất tận tâm truyền đạt kinh nghiệm cho thế hệ đàn em, nhất là trong lĩnh vực hồi sức cấp cứu. Và luôn tạo mọi điều kiện để đàn em tham gia nghiên cứu khoa học nâng cao kiến thức, có cơ hội phát triển nghề nghiệp.
Với nền tảng lý thuyết và lâm sàng vững chắc; cộng thêm mối quan hệ hợp tác quốc tế tốt, chị không chỉ cập nhật kiến thức mới cho đàn em trong bệnh viện mà còn cả các đồng nghiệp ở các tỉnh thành phía Nam.
Trong hai năm qua, với vai trò phụ trách toàn bộ chuyên môn Covid-19 của bệnh viện, chị đã có đóng góp rất to lớn cho hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế.
Cả gia đình "hòa vào dòng thác công việc"
PGS Ngọc Thảo chia sẻ sau lưng bà luôn có một nguồn động viên rất lớn đến từ gia đình nhỏ. Cả hai vợ chồng bà đều làm ngành y và đều thuộc chuyên môn cấp cứu, vốn áp lực vô cùng.
Khi làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư bùng phát tại TPHCM, bà lao vào công tác điều trị, cùng lúc chồng bà phải căng mình cho khối dự phòng. Thời gian có lẽ là thứ xa xỉ nhất, nên mỗi khi có thể bà muốn làm gì đó nhiều nhất cho gia đình.
"Tôi liên tục phải trực, tham gia cấp cứu, cấp cứu thảm họa, hồi sức ghép tạng... Hầu như không thể dành đủ thời gian chăm sóc, đồng hành cùng hai con, ngay cả những thời khắc quan trọng trong cuộc đời: ngày đầu đến trường, chuyển cấp, thi tốt nghiệp...", bà chia sẻ.
Thế nhưng cũng vì hiểu được việc làm của người "vợ, mẹ" đang làm nên gia đình rất thông cảm và dường như "cả đại gia đình nội, ngoại cũng hòa vào dòng thác công việc của tôi", bà tâm sự.
