Không để ai bị bỏ lại phía sau, công bằng trong tiếp cận chăm sóc giảm nhẹ

Quan niệm về chăm sóc giảm nhẹ và chăm sóc cuối đời 

Chúng ta không nên hiểu sai rằng CSGN chỉ dành cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, khi mà các phương pháp điều trị như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị không còn hiệu quả hoặc chỉ là chăm sóc cuối đời. 

Đối tượng của CSGN bao gồm rất nhiều nhóm bệnh nhân khác như  HIV/AIDS, suy các cơ quan, bệnh lý di truyền bẩm sinh gây giới hạn sự sống..., các bệnh mạn tính giai đoạn cuối (suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn, bệnh thận mạn, xơ gan, sa sút trí tuệ, người cao tuổi suy yếu nặng…), người bệnh hậu COVID, những người bị đau mạn tính, gặp các vấn đề tâm lý và cả những người có thể qua đời trong vòng 6 tháng.

CSGN còn quan tâm hỗ trợ cho người nhà người bệnh và người chăm sóc - những người cũng có những nỗi đau và sự căng thẳng khi chăm sóc người bệnh. CSGN nên được tiếp cận bởi người bệnh có nhu cầu ngay từ lúc có chẩn đoán bệnh, không nên trì hoãn đến khi bệnh chuyển sang giai đoạn cuối.

Hiện nay, CSGN chưa được tích hợp vào  hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu hoặc trong chương trình bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân ở hầu hết các nước trên thế giới. Trong nhiều năm, CSGN chưa được nhìn nhận và hỗ trợ đầy đủ.

Trong ngày này, chúng ta cần lên tiếng để toàn thế giới nhìn ra được sựthiếu công bằng trong tiếp cận CSGN trên toàn cầu. Đó là sự thiếu hụt quyền tiếp cận một cách công bằng cho: những người sống ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình. Trẻ sơ sinh, trẻ em và thanh thiếu niên. Những người vô gia cư.

Những người sống với khiếm khuyết về thể chất hoặc tinh thần.... và tất cả những người bị ảnh hưởng bởi Covid -19. 

Tình hình phát triển CSGN và CSCĐ ở Việt Nam

CSGN bắt đầu hình thành và phát triển tại Việt Nam từ những năm 2000. Cho đến nay đã có những phát triển nhất định nhưng chưa rộng khắp trên qui mô toàn quốc. Hướng dẫn điều trị CSGN cho người bệnh ung thư và HIV/AIDS đã được Bộ Y tế ban hành năm 2006, sắp tới sẽ được cập nhật và mở rộng đối tượng CSGN ra các đối tượng không phải ung thư và AIDS.

Bộ môn CSGN đầu tiên của Việt Nam cũng đã được thành lập từ 02-2018 tại Đại học Y Dược TPHCM và đang đào tạo khóa đầu tiên BS CKI CSGN. Hội Y học CSGN Việt Nam cũng đã ra đời vào 10-2019.

Tuy vậy, cho đến nay, tại Việt Nam, CSGN vẫn chưa được tích hợp đầy đủ vào hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu tại các cơ sở y tế địa phương, việc chăm sóc cuối đời và chăm sóc tại nhà vẫn chưa được bảo hiểm y tế bao phủ. Dù đã có nhiều thay đổi trong quy chế kê đơn opioid, nhưng việc tiếp cận với opioid để giảm đau vẫn còn hạn chế tại nhiều địa phương.

Để đảm bảo tính công bằng trong tiếp cận CSGN tại Việt Nam, ngành y tế và các nhà hoạch định chính sách chăm sóc y tế cho toàn dân cũng như tất cả những nhân viên chăm sóc sức khỏe từ nhiều ngành khác nhau cần phải nỗ lực phấn đấu rất nhiều, đem đến những thay đổi cơ bản nhằm đem lại sự chăm sóc đầy đủ và toàn diện hơn cho người bệnh có nhu cầu CSGN.