Các tỉnh của Trung Quốc ngày càng lún sâu vào vũng lầy nợ của chính quyền địa phương

Đánh giá cho thấy ngoại trừ tỉnh Thiểm Tây nội địa, tỷ lệ nợ, được tính bằng dư nợ trên GDP địa phương, đã tăng ở 30 trong số 31 tỉnh đại lục tính đến cuối tháng 6- 2020.

Đánh giá được công bố trong Sách xanh về trái phiếu chính quyền địa phương năm 2021, do Hiệp hội Nợ quốc gia Trung Quốc, một tổ chức trực thuộc Bộ Tài chính và China Chengxin International Credit Rating - công ty xếp hạng tín dụng lớn nhất của đất nước, cùng xuất bản.

Nhìn chung, 23 khu vực trong tỉnh có tỷ lệ cân đối tài khóa - thước đo khả năng trả nợ - dưới 50%. Tỷ lệ được tính bằng tỷ trọng giữa thu ngân sách và chi ngân sách. Kết quả có nghĩa là hầu hết các tỉnh đang dựa vào thanh toán chuyển khoản từ Bắc Kinh hoặc nợ mới để duy trì cân bằng tài khóa.

Các chính quyền địa phương và khu vực của Trung Quốc đã bán trái phiếu trị giá 5,7 nghìn tỷ nhân dân tệ (886 tỷ USD) trong chín tháng đầu năm 2020, Moody’s Investors Service cho biết trong một báo cáo gần đây. Con số này cao hơn gần 36% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tổng số nợ chưa thanh toán của họ là 25,6 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối tháng 9 và dự kiến sẽ đạt 26 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối năm 2020, đẩy gánh nặng nợ trung bình của họ lên gần 100% doanh thu, các nhà phân tích của Amanda Du có trụ sở tại Thượng Hải viết trong báo cáo.

Hơn 78% các khoản nợ mới có kỳ hạn dài đáo hạn trong 10 năm hoặc lâu hơn, báo cáo của Moody cho thấy. Do đó, thời gian đáo hạn bình quân gia quyền của trái phiếu được bán bởi trái phiếu chính quyền địa phương và khu vực đã tăng lên 15 năm, khiến Bắc Kinh kêu gọi cải thiện cơ cấu nợ của họ.

Bất chấp sự hỗ trợ chưa từng có của Bắc Kinh để giúp các tỉnh vực dậy nền kinh tế khỏi cú sốc do Covid-19, chỉ có 26 tỉnh đạt được mức tăng trong 9 tháng đầu năm ngoái. Sự chênh lệch giữa các khu vực vẫn tiếp diễn, từ mức giảm 10,4% đến tăng 6,3% trong giai đoạn này, Moody’s cho biết trong báo cáo.

Trong khi Quảng Đông, Giang Tô và Sơn Đông, ba tỉnh giàu nhất của đất nước, có nhiều nợ nhất, tỷ lệ nợ trên 100% và đặc biệt rủi ro ở 9 tỉnh: Quý Châu, Nội Mông, Liêu Ninh, Ninh Hạ, Thiên Tân, Thanh Hải, Vân Nam, Cát Lâm và Hồ Nam.

Ví dụ, ở tỉnh Liêu Ninh, 62% trái phiếu phát hành trong nửa đầu năm 2020 được sử dụng để trả các khoản nợ hiện có, tỷ lệ cao nhất ở Trung Quốc.

Vấn đề nợ chính quyền địa phương được nhiều người coi là một trong những rủi ro “tê giác xám” đối với nền kinh tế Trung Quốc và các khoản nợ được chính thức công nhận, chẳng hạn như các khoản vay được tích lũy thông qua phát hành trái phiếu, chỉ là một phần của bức tranh nợ.

Chính quyền địa phương Trung Quốc cũng đã gánh nợ thông qua các phương tiện tài trợ của chính quyền địa phương - vốn được coi là các khoản vay “công ty” trên giấy tờ - cũng như các công ty nhà nước chịu sự kiểm soát trực tiếp và các dự án hợp tác công tư.

Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc, cơ quan lập pháp hàng đầu, đã lập ngân sách giới hạn nợ chính quyền địa phương là 33 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối năm 2021. Tổng nợ chính quyền địa phương chưa thanh toán của Trung Quốc là 26,2 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối tháng 3, dữ liệu của Bộ Tài chính cho thấy.

Theo sách xanh, các đợt phát hành trái phiếu chính quyền địa phương mới của Trung Quốc sẽ đạt khoảng 4,62 nghìn tỷ nhân dân tệ trong năm nay. Nguồn vốn huy động được thông qua trái phiếu chính quyền địa phương trong năm nay sẽ được sử dụng để xây dựng “cơ sở hạ tầng mới”, đô thị hóa mới và mở rộng vốn cho một số dự án thông qua trái phiếu đặc biệt. Kể từ năm 2015, các đợt phát hành trái phiếu chính quyền địa phương đã tăng mạnh, duy trì tốc độ tăng trưởng hàng năm là 50,4%.

Nhã Trúc