Tại sao Thủ tướng Anh Boris Johnson ‘mất đảng và mất nước’?

(ĐTTCO) - Thủ tướng Anh bị buộc phải rời khỏi chức vụ giữ những bê bối và câu hỏi về tư cách và sự chính trực của ông.
Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Hỗn loạn

Boris Johnson hôm thứ Năm 7/7 đã triệu tập một trong những cuộc họp nội các siêu thực nhất trong lịch sử nước Anh, chỉ vài giờ sau khi ông tuyên bố từ chức lãnh đạo đảng Bảo thủ.

Dàn “diễn viên” ngồi xung quanh chiếc bàn có hình quan tài là những dấu tích cuối cùng trong nội các của Johnson, những người sống sót trong một bộ phim thảm họa chính trị, những người được giao nhiệm vụ giữ cho chương trình được tiếp tục.

Johnson, người sẽ tiếp tục làm Thủ tướng khập khiễng cho đến khi một nhà lãnh đạo mới của đảng Bảo thủ được chọn vào tháng 9, đã thúc giục nội các của ông ta tiếp tục “giao hàng cho người dân Anh”.

Nhưng danh sách các bộ trưởng đã kể câu chuyện về sự sụp đổ hỗn loạn của chức vụ Thủ tướng Johnson trong tuần này, bắt đầu vào thứ Ba 5/7 với sự từ chức của Bộ trưởng Ngân khố Rishi Sunak và Bộ trưởng Y tế Sajid Javid.

Sự việc lên đến đỉnh điểm khi hơn 50 nghị sĩ đảng Bảo thủ từ bỏ các chức vụ trong chính phủ khi Johnson cố gắng bám lấy quyền lực, tuyên bố rằng ông có “nhiệm vụ” cá nhân phải tiếp tục sứ mệnh mà 14 triệu cử tri Bào thủ từ cuộc tổng tuyển cử năm 2019 đã trao.

Sau một số cuộc điện thoại điên cuồng, Johnson đã cố gắng tập hợp đủ các bộ trưởng để triệu tập những gì sẽ là nội các cuối cùng của mình. Có Nadhim Zahawi, người thay thế Sunak làm Bộ trưởng Ngân khố, người đã yêu cầu Johnson từ chức chỉ 24 giờ sau khi nhận công việc.

Kế đó là James Cleverly, Bộ trưởng Giáo dục thứ ba của Johnson trong ba ngày. Cũng có sự tham dự của Tổng Chưởng lý Suella Braverman, người đã khởi động chạy đua vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ vào thứ Tư 6/7, ngay cả trước khi Johnson nghỉ việc.

Michael Gove, đối tác cũ của Johnson trong chiến dịch Brexit năm 2016, không có ở đó. Ông đã bị thủ tướng sa thải vào tối thứ Tư, một sự ra đi kèm theo một cuộc họp báo tại Số 10 phố Downing rằng cựu bí thư là "một con rắn".

Jacob Rees-Mogg, Bộ trưởng cơ hội Brexit và là người trung thành với Johnson, cho biết thủ tướng nên sử dụng hai tháng cuối cùng tại vị để đảo ngược mức thuế thu nhập 5 tỷ bảng đối với lĩnh vực dầu khí, được Sunak đưa ra.

Johnson thở dài. Ông giải thích rằng trong khi ông muốn các bộ trưởng thực hiện những lời hứa hiện có, ông và nội các của ông đã bị tước quyền chủ trương "những thay đổi lớn về phương hướng hoặc chính sách".

Thủ tướng hiện sẽ trì hoãn cho đến tháng 9, nhưng ít nhất ông có thể mong đợi một bữa tiệc cưới tại dinh thự chính thức ở quốc gia của mình tại Checkers vào ngày 30 tháng 7 để kỷ niệm một cách muộn màng cuộc hôn nhân của ông với Carrie.

Chiến đấu đến cuối cùng

Sau đó, các vấn đề tài chính nổi tiếng của Johnson có thể sẽ sớm biến mất khi ông bắt tay vào một sự nghiệp mới, dự kiến sẽ xuất hiện trong lĩnh vực báo chí được trả thù lao, viết sách và trên hết là diễn thuyết.

Sự sụp đổ chính trị của Johnson đến nhanh chóng và bất ngờ, trong một chuỗi các sự kiện bắt đầu với việc Chris Pincher, phó lãnh đạo Bảo thủ, say rượu và mò mẫm hai người đàn ông tại một câu lạc bộ thành viên tư nhân vào thứ Tư tuần trước 29/6.

Johnson, người đã bổ nhiệm Pincher vào vị trí này vào tháng 2, tuyên bố ông không biết về tiền sử trước đây của vị nghị sĩ vốn là một kẻ săn mồi tình dục. Đó không phải là sự thật. Lời nói dối dần dần được làm sáng tỏ trong 5 ngày tiếp theo.

Đối với nhiều bộ trưởng và nghị sĩ, bao gồm cả những người được cử đi để lặp lại những điều không trung thực thay mặt cho Johnson, đó là giọt nước cuối cùng. “Giọt nước tràn ly” Javid nói, trong một bài phát biểu từ chức tàn khốc vào thứ Tư.

Johnson đã cố gắng làm cứng, nói với một phái đoàn gồm các bộ trưởng nội các trung thành trước đây vào thứ Tư rằng ông sẽ không nghe theo lời khuyên của họ để từ bỏ chức vụ. Trang nhất của tờ Sun vào sáng thứ Năm cho biết Johnson đã cảnh báo các nghị sĩ Tory rằng họ sẽ phải “nhúng tay vào máu” để loại bỏ ông ta.

Julian Smith, cựu lãnh đạo đảng Bảo thủ, không đơn độc khi lo sợ rằng Johnson đang bước vào bóng tối.

Andrew Griffith, giám đốc chính sách của Johnson, đã bận rộn với việc soạn thảo một bài phát biểu được chờ đợi từ lâu về nền kinh tế, mà một Johnson tuyệt vọng nghĩ rằng có thể giúp bình định những kẻ nổi loạn Bảo thủ và cứu lấy vị trí thủ tướng của ông.

Trong bài phát biểu, Griffith xác nhận, hứa hẹn sẽ đảo ngược kế hoạch tăng thuế doanh nghiệp của Sunak từ 19% lên 25% và cắt giảm thuế thu nhập. Griffith đã làm việc cho bài phát biểu vào đêm thứ Tư.

Sunak đã cảnh báo rằng những đề xuất như vậy là vô trách nhiệm về mặt tài chính và có khả năng thúc đẩy lạm phát. Lá thư từ chức của ông đã nêu lên sự khác biệt "cơ bản" trong cách tiếp cận giữa hai người hàng xóm ở Phố Downing.

Không hối lỗi

Nhưng đến sáng thứ Năm, các đồng minh của Johnson cho biết Thủ tướng đã nhận ra "trò chơi đã kết thúc". Sau khi ngủ quên vì vấn đề này, ông dậy sớm và bắt đầu soạn thảo một tuyên bố từ chức và nói với giới nội bộ về kế hoạch của mình với cà phê và bánh mì kẹp thịt xông khói.

Các vụ từ chức cấp bộ trưởng tiếp tục diễn ra. Johnson nhanh chóng nói với Sir Graham Brady, chủ tịch Ủy ban 1922 gồm các nghị sĩ đảng Bảo thủ, về ý định từ chức lãnh đạo đảng.

Bài phát biểu về kế hoạch kinh tế của Johnson đã được hoàn thành và sau khi ông từ chức, các nghị sĩ cấp cao của Bảo thủ đã cảnh báo thủ tướng thậm chí không nên nghĩ đến việc thay đổi chính sách của chính phủ trong những tuần cuối cùng của ông tại nhiệm.

Các nhà phê bình của Johnson đã được trấn an bởi thực tế nội các cuối cùng của ông bao gồm các nghị sĩ Bảo thủ ôn hòa và được tôn trọng, bao gồm Greg Clark, người thay thế Gove và Sir Robert Buckland, thư ký mới của xứ Wales.

Buckland nói với Sky News: “Thủ tướng này không còn thẩm quyền để làm những điều mới. Đây là một chính phủ bù nhìn".

Một số nghị sĩ đảng Bảo thủ, bao gồm cả các bộ trưởng đã từ chức trong tuần này, tin rằng Johnson nên rời khỏi Phố Downing ngay lập tức, cho rằng tính cách và sự chính trực của ông quá thiếu sót nên ông ta không nên dành thêm một ngày nữa để đảm nhiệm.

Sir John Major, cựu thủ tướng, nói rằng "không khôn ngoan" khi để Johnson ở nhà Số 10. Nhưng cuối cùng, các nghị sĩ Bảo thủ kết luận rằng Ủy ban 1922, giám sát các quy tắc của đảng, không có đòn bẩy thực tế nào để loại bỏ ông một cách nhanh chóng.

Một lựa chọn có thể là nén thời gian biểu cho cuộc tranh cử lãnh đạo Tory, bằng cách để các nghị sĩ lựa chọn người kế nhiệm của Johnson dành riêng cho các nghị sĩ. Theo quy định hiện tại, 100.000 thành viên của đảng sẽ chọn người lãnh đạo từ danh sách rút gọn gồm hai thành viên do các nghị sĩ lựa chọn.

Nhà cái Star Sports liệt kê tỷ lệ cược của họ cho nhà lãnh đạo tiếp theo của Bảo thủ bên ngoài Phố Downing. Tỷ lệ cược cho người kế nhiệm Boris Johnson đã được đưa ra mặc dù Thủ tướng hiện sẽ trì trệ cho đến tháng 9.

Johnson tuyên bố ý định từ chức lãnh đạo Bảo thủ nhưng vẫn tiếp tục làm thủ tướng lâm thời trong một tuyên bố không hối lỗi ở Phố Downing vào giờ ăn trưa.

Bài phát biểu của ông là thách thức và buộc tội. Ông cho rằng ông không làm gì sai nhưng thay vào đó, ông là nạn nhân của “trò trượt tuyết không ngừng nghỉ” và một quyết định “lập dị” của các nghị sĩ Bảo thủ để loại bỏ ông.

Một cựu bộ trưởng nội các cho biết: “Ông ấy rõ ràng rất tức giận vì tất nhiên đó không bao giờ là lỗi của ông ấy. Xếp hạng phê duyệt liên tục của Johnson và một chuỗi kết quả bầu cử thảm khốc đã gợi ý công chúng có một cái nhìn khác”.

Dominic Cummings, cựu cố vấn chính của Johnson đã trở thành nhà phê bình chính, cho biết thủ tướng đang tạo ra một câu chuyện liên quan đến hậu quả để tạo nền tảng cho các bài báo và bài phát biểu trong tương lai.

Bên trong Số 10, Johnson đã nói chuyện qua điện thoại với Volodymyr Zelenskyy, tổng thống Ukraine, người mà ông đã thiết lập một tình bạn chân chính sau cuộc tấn công của Nga. Zelenskyy nói với thủ tướng sắp mãn nhiệm của Anh: "Bạn là một anh hùng ở Ukraine, mọi người đều yêu mến bạn."

Nhưng bên ngoài cổng an ninh ở cuối Phố Downing, một đám đông đã tụ tập để chế nhạo thủ tướng khi ông phát biểu từ chức. Xa hơn một chút xuống Phố Quốc hội, các nghị sĩ Bảo thủ đã tranh luận xem ai sẽ là nhà lãnh đạo Đảng Bảo thủ tiếp theo. Sau ba năm nắm quyền, Johnson đã mất đảng và đất nước của mình.

Các tin khác