Tại báo cáo này, BVSC nhận định, trong năm 2021, NHNN không thực hiện cắt giảm lãi suất điều hành như 3 lần trong năm 2020 nhưng sử dụng linh hoạt các biện pháp khác nhau để hỗ trợ cho thanh khoản thị trường ở trạng thái dồi dào, gần như không sử dụng tới các hoạt động thị trường mở, mua ngoại hối và bơm VND ra thị trường…
Theo đó, lãi suất huy động 12 tháng tiếp tục giảm xuống múc thấp nhất lịch sử, trung bình năm 2021 giảm 1 điểm phần trăm so với mức trung bình của năm 2020.
Theo BVSC, lãi suất huy động thấp nhất lịch sử có thể là nguyên nhân khiến tiền gửi từ khu vực dân cư tiếp tục tăng chậm lại. 10 tháng đầu năm chỉ tăng 3,08% trong khi trung bình cùng kỳ các năm gần đây tăng trên 10%. Hoàn toàn có khả năng một phần dòng tiền gửi từ dân cư đã chuyển sang các kênh đầu tư khác, trong đó có chứng khoán.
Đối với năm 2022, áp lực lạm phát khi giá nhiều loại nguyên vật liệu đã đang có xu hướng tăng mạnh cùng triển vọng mở cửa lại toàn bộ nền kinh tế, BVSC cho rằng có thể điều này sẽ khiến NHNN phải tăng lãi suất. Tuy nhiên, nhiều khả năng NHNN sẽ tăng lãi suất ở mức mềm mỏng hơn để vẫn có thể hỗ trợ cho sự hồi phục của nền kinh tế, trước những rủi ro tiềm ẩn từ đại dịch Covid-19.
Dự báo mặt bằng lãi suất năm 2022 khó giảm thêm so với cuối năm 2021 và nhiều khả năng tăng nhẹ trở lại (quanh 0,25%-0,5%), nhất là trong nửa cuối của năm 2022.
Về tỷ giá, trong năm 2021, NHNN đã có 3 lần giảm giá mua vào đồng USD, giúp cho tỷ giá giao dịch thực tế tại NHTM đã giảm tới 1,14% so với cuối năm 2020, tương đương với VND đã lên giá 1,14% so với đồng USD. Đây là diễn biến tích cực trong bối cảnh chỉ số Dollar Index trên thị trường thế giới đã tăng mạnh, 7% trong năm 2021. Yếu tố này đạt được là do Việt Nam vẫn duy trì được cán cân thanh toán thặng dư và dự trữ ngoại hối vẫn đang có xu hướng tăng.
Song BVSC cũng nhận định, rủi ro của đồng VND đến từ việc Fed thu hẹp lại gói nới lỏng định lượng từ những tháng cuối cùng của năm 2021 và nhiều khả năng sẽ nâng lãi suất điều hành 3 lần trong năm 2022. Diễn biến này có thể sẽ giúp đồng USD hồi phục mạnh hơn trong thời gian tới, qua đó khiến đồng VND mất giá trở lại.
Trong khi đó, mặc dù Mỹ không cáo buộc Việt Nam thao túng tiền tệ nhưng vẫn giữ Việt Nam trong danh sách theo dõi. Do đó, NHNN có thể sẽ vẫn phải sử dụng các biện pháp để giữ đồng VND không bị mất giá quá lớn.
Thêm vào đó, Việt Nam vẫn đang có cán cân thương mại thặng dư, dự trữ ngoại hối đang ở mức cao nhất lịch sử, trong khi nền kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, BVSC dự báo đồng VND vẫn sẽ có diễn biến ổn định và biến động trong biên độ +/- 2% trong năm tới.
