“Cú đấm” bồi ngành du lịch, vận tải

DN lữ hành chới với

Du lịch là lĩnh vực kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch Covid-19. Từ tháng 2-2020, virus corona xuất hiện và lan rộng, cả nước thực hiện giãn cách xã hội. Không còn các chuyến bay quốc tế và không còn những khách hàng quốc tế, những tour du lịch cao cấp gần như ngã quỵ.

Xe cộ nằm bãi, nhà hàng đóng cửa, khách sạn trống không, doanh thu ngành du lịch tụt giảm đến mức chao đảo. 

Nỗ lực khống chế Covid-19 của Chính phủ đã đạt kết quả tốt đẹp. Các hoạt động trong nước bắt đầu bình thường trở lại. Nhiều biện pháp kích cầu du lịch được khởi động.

Nhiều mô hình liên doanh và liên kết nhằm phục hồi ngành du lịch được triển khai rầm rộ. Không khí ấm lên một chút, kể cả không khí tiêu dùng lẫn không khí đầu tư. Những doanh nghiệp du lịch vừa bị trắng tay bởi Covid-19 lại vay mượn tài chính để làm lại từ đầu bằng các tour trong nước.

Một số địa chỉ du lịch vốn có thế mạnh về khách nội địa như Đà Lạt, Sa Pa dần dần đông đúc. Đầu tháng 7, những địa chỉ du lịch gắn với biển đã tung ra nhiều đợt khuyến mại dành cho khách nội địa và những con số ấn tượng lại xuất hiện.  

Những tín hiệu tích cực thấy rõ ở Phú Quốc, Vũng Tàu, Phan Thiết, Nha Trang, Quy Nhơn, Sầm Sơn, Lăng Cô, Hạ Long… Tuy nhiên, từ một nguồn lây nhiễm khó đoán, virus corona lại hoành hành. Đà Nẵng áp dụng giãn cách xã hội, Hội An cũng áp dụng giãn cách xã hội, những tỉnh thành khác như Quảng Ngãi, Đắk Lắk cũng bàng hoàng vì đợt lây nhiễm thứ hai.

Khi hai đô thị lớn nhất là Hà Nội và TPHCM thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn sự lây nhiễm trong cộng đồng, mọi người hiểu ra cuộc tái chiến đại dịch toàn cầu đã xảy ra. Và đây là cú đấm bồi thứ hai vào ngành du lịch đang liêu xiêu chống đỡ hệ lụy đợt lây nhiễm thứ nhất. 

Hàng loạt tour bị hủy. Hàng triệu lao động phục vụ trong ngành công nghiệp không khói, đang đứng trước nguy cơ thất nghiệp lâu dài, vì chưa ai dám đoán định diễn biến tiếp theo của Covid-19. Không thể phục vụ khách nước ngoài, giờ đây cơ hội phục vụ khách trong nước cũng biến mất.

Những doanh nghiệp du lịch phải làm sao để tồn tại trong bối cảnh hiện nay, khi các khoản vay đang dần đáo hạn? Cú đấm bồi ngành du lịch đang hứng chịu một cách nghiệt ngã, có thể hình dung là chuỗi đòi nợ dây chuyền. Khách hàng đòi lại tiền từ công ty du lịch đã đặt tour.

Công ty du lịch đòi tiền đã đặt tiệc từ nhà hàng, tiền đã đặt phòng từ khách sạn và tiền đã đặt vé từ hãng hàng không. Kết quả, các công ty du lịch đứng giữa hai làn đạn, một bên là khách hàng và một bên là các đơn vị cung cấp dịch vụ. 

Cú đấm bồi lần này của Covid-19 quá nặng, bởi nhân lực và tài lực của ngành du lịch đang chới với. Lương bổng tối thiểu cho người lao động để duy trì hoạt động đang quá khó đối với giám đốc các công ty du lịch. Trong khi đó, sự hỗ trợ của Tổng cục Du lịch và Hiệp hội Du lịch chỉ dừng ở những lời an ủi và động viên.

Tương lai của ngành du lịch thực sự là bức tranh ảm đạm, nếu không có được sự hỗ trợ cụ thể nào từ chiến lược kinh tế vĩ mô thời hậu Covid-19. Bởi lẽ, nếu để các công ty du lịch đồng loạt đóng cửa sau cú đấm bồi thứ hai của Covid-19, sẽ vô cùng khó khăn trong việc tái thiết ngành du lịch.

DN vận tải cạn tiền hoạt động

Hàng loạt DN vận tải thuộc các lĩnh vực hàng không, đường, sắt, đường bộ, đường thủy lại tiếp tục hứng chịu thiệt hại do diễn biến mới của dịch Covid-19. Bên cạnh việc tạm dừng đi đến Đà Nẵng, các luồng tuyến khác cũng có lượng khách giảm sút mạnh do những khuyến cáo về hạn chế đi lại để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm. Trong khi đó, các DN phải mất thêm nhiều chi phí chống dịch.

Trong lĩnh vực hàng không, cả 4 hãng bay đã tạm dừng khai thác toàn bộ chuyến bay đến, đi từ Đà Nẵng từ ngày 29-7 đến hết ngày 11-8. Hiện các hãng đang đau đầu xử lý việc hoàn, hủy vé cho hàng trăm ngàn hành khách. Để hài hòa lợi ích cả 2 phía, các hãng hàng không đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ hành khách.

Như Vietnam Airlines hỗ trợ hành khách theo hướng đổi ngày bay, đổi hành trình, miễn điều kiện hạn chế của vé, hoặc hoàn hủy tùy theo từng loại vé, từng thời điểm xuất vé. Các hãng Bamboo Airways, Vietjet cũng nỗ lực xử lý các yêu cầu của hành khách về việc thay đổi và hoàn vé các đường bay đi/đến Đà Nẵng. 

Thông tin từ các hãng cho biết, do đang thực hiện kích cầu du lịch nội địa, số lượng vé đã bán rất lớn, để xử lý hoàn hủy hết số vé này cần thời gian, hành khách hủy vé ít nhất 2-3 tháng mới có thể nhận được tiền kể từ khi có đề nghị.

Đặc biệt, do các loại vé được bán ra với nhiều điều kiện khác nhau, có vé được bán qua website, qua các phòng vé của hãng, có vé xuất qua các đại lý, nên việc xử lý rất phức tạp. Bên cạnh đó, số tiền cần hoàn lại cho hành khách rất lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền đang cạn kiệt của các hãng.

Hiện các hãng chưa tính toán được thiệt hại do đợt dịch mới, nhưng đại diện Vietnam Airlines, cho biết hãng này vẫn đang phải trả chi phí cố định hàng tháng 2.100 tỷ đồng/tháng, chủ yếu là thuê máy bay (1.300 tỷ đồng) và chi phí khấu hao, bảo dưỡng sửa chữa tàu bay, nhân công.

Nay cộng thêm hàng ngàn tỷ đồng hoàn vé cho hành khách, hết tháng 9 hãng sẽ cạn kiệt nguồn tiền để hoạt động. Với diễn biến này, dự báo sản lượng cả năm 2020 sẽ giảm 48% so với 2019; doanh thu giảm 50.000 tỷ đồng; sau cắt giảm chi phí còn lỗ khoảng 15.000-16.000 tỷ đồng. 

Về đường sắt, sau thời gian ngắn hồi phục khá tốt, hiện nhu cầu hành khách đi tàu đã giảm mạnh do ảnh hưởng mới của dịch Covid-19.  Bà Phùng Thị Lý Hà, Phó Giám đốc Công ty Vận tải hành khách Hà Nội, cho biết ngành đường sắt vừa cho tạm dừng trở lại hơn 10 mác tàu trên các tuyến, trong đó, đôi tàu SE21/SE22 TPHCM - Trà Kiệu ngừng chạy từ ngày 3-8; tàu SQN2 và SQN1 TPHCM đi Quy Nhơn tạm dừng từ ngày 2-8.

Ở phía Bắc, nhiều mác tàu trên tuyến Hà Nội đi Đồng Hới, Hà Nội - Vinh, Hà Nội - Lào Cai… lần lượt tạm dừng từ 30-7. Ngành đường sắt đang tích cực làm các thủ tục để đổi, trả vé không thu phí cho các hành khách bị ảnh hưởng, thiệt hại do việc dừng tàu lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Về đường bộ, hiện các DN vận tải tại nhiều địa phương đã dừng phương tiện đi đến Đà Nẵng và giảm dần các phương tiện trên các tuyến do nhu cầu đi lại giảm. Đại diện các DN cho biết, hàng loạt hợp đồng vận tải khách đi du lịch đã bị hoãn, hủy do hành khách hủy tour, đã thiệt hại rất lớn.

Các DN vận tải cũng đang lo ngại trường hợp phải thực hiện giãn cách xã hội ở các địa phương, hoặc cả nước. Nếu không có hỗ trợ kịp thời của Nhà nước về giảm thuế, phí, giãn nợ gốc và lãi ngân hàng, cho vay lãi suất thấp, chắc chắn các DN sẽ không có tiền chi phí vận hành, trả lương người lao động, nhiều DN đứng trước nguy cơ phá sản. 

Nhiều DN lữ hành ký kết hợp đồng trị giá hàng tỷ đồng với Vietnam Airline, Bamboo... thuê trọn gói máy bay chuyên chở hành khách vào tháng 8. Tiền đã chuyển cho đối tác, nay do khách hủy tour, việc đàm phán hoàn tiền giữa các bên đang rất khó khăn.