PHÓNG VIÊN: - Trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước thích nghi với trạng thái bình thường mới và dịch vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, DN cần tư duy lại chiến lược kinh doanh như thế nào, thưa ông?
Ông PHẠM VĂN THINH: - Theo báo cáo Chương trình nghị sự của Giám đốc Tài chính Đông Nam Á - The SEA CFO Agenda của Deloitte, có 5 điều cấp bách các DN cần giải quyết để vươn lên trong giai đoạn bình thường mới: tái nhận diện và điều chỉnh mô hình kinh doanh; cân nhắc lại phương thức làm việc trong tương lai; tăng cường khả năng quản trị rủi ro và an ninh mạng; tái cấu trúc để nắm bắt các cơ hội mua bán sáp nhập và đầu tư vào chuyển đổi số.
DN trước hết cần xem lại chiến lược kinh doanh trong thời kỳ mới. Hành vi tiêu dùng của người dân đã có những thay đổi lớn trong thời kỳ đại dịch. Do vậy, đây là lúc DN soát xét lại phương thức kinh doanh, phương thức tiếp cận và cung cấp các trải nghiệm mới cho khách hàng.
Bên cạnh nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm và kênh phân phối, việc khai thác các thị trường mới, đổi mới mô hình kinh doanh sẽ tăng cường sự liên kết, hợp tác giữa các bên trong chuỗi cung ứng. Đây cũng là thời điểm cần điều chỉnh, cải tiến sản phẩm dịch vụ để bắt kịp với thay đổi hành vi tiêu dùng.
DN nên đánh giá lại lực lượng lao động, cân nhắc lại phương thức làm việc để thích nghi với các yêu cầu mới. Trong thời gian này, việc tăng cường đào tạo và đào tạo lại nguồn nhân lực, xây dựng văn hóa làm việc đa dạng và có tính gắn kết cao mang ý nghĩa hết sức quan trọng cho quá trình phục hồi, tăng trưởng của DN.
Đồng thời với hoạt động này, DN cũng cần tính toán việc sử dụng các nguồn lao động mới, như lao động không chính thức, bán thời gian, lao động theo dự án… để sắp xếp lại nguồn nhân lực, sử dụng hiệu quả nhất cho hoạt động kinh doanh.
Quá trình phục hồi các chuỗi giá trị, phát triển các chiến lược quản trị rủi ro cũng cần được chú trọng nhằm hạn chế những đứt gãy trong kinh doanh. Trong giai đoạn sống chung “an toàn, thích ứng, hiệu quả” với điều kiện bình thường mới, quản trị rủi ro và khủng hoảng tập trung vào việc lập kế hoạch kinh doanh liên tục cho các sự gián đoạn trong tương lai, kế hoạch khôi phục sau sự cố; kiểm soát chi phí phù hợp để ngăn chặn những rủi ro tài chính và rủi ro tín dụng; kiểm soát gian lận và đảm bảo an ninh mạng.
Việc tái cấu trúc DN giúp loại bỏ các mảng kinh doanh hiệu quả thấp, chuyển đổi danh mục hoạt động hoặc đầu tư nhắm tới các thị trường phát triển nhanh. Mua bán sáp nhập có thể là công cụ đắc lực cho DN cơ cấu lại hoạt động kinh doanh, tập trung nguồn lực vào các hoạt động có hiệu quả, mở rộng sang các thị trường mới.
Đặc biệt, tư duy số nên được các nhà lãnh đạo lưu tâm, ưu tiên các dự án chuyển đổi số, phân bổ nguồn vốn để đẩy nhanh các quá trình cải tiến hoạt động kinh doanh, hỗ trợ hệ thống vận hành trực tuyến.
- Vậy DN nên mở rộng thích ứng số trong tình hình mới ra sao? Đâu là khó khăn DN, nhất là DN nhỏ, siêu nhỏ sẽ phải đối mặt, thưa ông?
- Theo khảo sát gần đây của Deloitte, ngày càng nhiều DN đã nhận ra tầm quan trọng của chuyển đổi số so với thời kỳ trước đại dịch. Gần 70% DN tham gia khảo sát cho rằng chuyển đổi số giúp họ tăng trưởng mạnh trong thời kỳ khủng hoảng. Hơn 25% DN đã bắt đầu chuyển đổi số trước đại dịch, hơn 50% DN cho biết đã hoặc đang chuyển mình bằng công nghệ số.
Tỷ lệ DN đã triển khai quá trình chuyển đổi số trước khủng hoảng hoặc đang trong quá trình chuyển đổi có khả năng phục hồi cao gấp gần 2 lần so với DN còn lại (80% so với 43%). Chuyển đổi số đang thực sự trở thành trọng tâm của “đường đua” phục hồi và phát triển của mọi quốc gia, nền kinh tế và các DN.
DN hoạt động ở các ngành khác nhau phải đối mặt với mức độ đe dọa và có khả năng chuyển đổi số khác nhau, tuy nhiên theo đánh giá của Deloitte, có 5 xu hướng chuyển đổi của các DN trong kỷ nguyên số. Thứ nhất, giao dịch không chạm, tự động hóa và blockchain đã thay đổi hoàn toàn quy trình xử lý các giao dịch.
Thứ hai, thay đổi các ranh giới, vai trò và giới hạn của tổ chức và DN bị lu mờ khi việc điều hành đều dựa trên những hiểu biết chuyên sâu về lĩnh vực kinh doanh.
Thứ ba, thông tin tức thời và tự phục vụ. Các báo cáo định kỳ sẽ không còn là nền tảng cho các quyết định và hoạt động của DN. Trong thời đại thông tin thay đổi nhanh chóng, các quyết định kinh doanh cần được đưa ra nhanh chóng dựa trên các thông tin tức thời.
Các nhà quản lý có thể dễ dàng tự tạo ra các dạng báo cáo với các dữ liệu khác nhau phục vụ cho những quyết định cụ thể, thay vì dựa vào báo cáo định kỳ theo một mẫu xác định trước như cách truyền thống.
Thứ tư, thay đổi về mối tương quan giữa con người, người máy và các thuật toán. Lực lượng lao động chính trong tương lai sẽ có rất nhiều thay đổi so với lực lượng lao động truyền thống. Để đảm bảo tối ưu hóa lực lượng lao động, DN phải kiểm định các định nghĩa về nơi làm việc, lực lượng nhân sự, thậm chí cả bản chất công việc.
Với xu hướng làm việc từ xa, DN sẽ tiếp cận được nhân tài ở các địa điểm quốc tế mà không phải chịu gánh nặng chi phí di chuyển, nhưng sẽ phải đối mặt với vấn đề bảo mật thông tin và an toàn dữ liệu. Tương lai của lực lượng lao động trong thời đại số còn là máy tính tiếp tục thay thế một phần trong công việc, tri thức đám đông thay vì tri thức cụ thể của từng cá nhân, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) giúp các hoạt động trở nên nhanh nhẹn, linh hoạt và đổi mới hơn.
Cuối cùng, các phần mềm nhỏ (applications) sẽ là xu hướng chủ đạo, thay thế việc sử dụng các hệ thống quản trị DN lớn đang rất thông dụng hiện nay. Các hãng cung cấp dịch vụ lớn luôn sẵn sàng chuyển đổi, hợp tác và trở thành các đối tác với các DN, tổ chức.
Chấp nhận chuyển đổi số đồng nghĩa với thay đổi về chiến lược kinh doanh, hình thức hoạt động và các yếu tố khác trong DN. Chuyển đổi số đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn và cam kết quá trình thay đổi toàn diện từ nhận thức, chiến lược, nhân lực, cơ sở hạ tầng đến giải pháp công nghệ.
Với DNNVV ngân sách và các nguồn lực hạn chế, sẽ là rào cản cho việc chuyển đổi số. Vì vậy, các DN này cần xác định xây dựng chiến lược chuyển đổi số theo lộ trình, ưu tiên triển khai các giải pháp thực sự cần thiết, ảnh hưởng lớn nhất, mang lại lợi ích lớn nhất.
- Đầu 2021, Deloitte Private thực hiện cuộc khảo sát thăm dò ý kiến của 2.750 giám đốc điều hành trên khắp thế giới về kỳ vọng, kinh nghiệm và kế hoạch của họ để nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn hiện nay.
Theo đó, 7 yếu tố tạo nên khả năng phục hồi của tổ chức được chú trọng, bao gồm chiến lược (xác định mô hình chuyển đổi đi cùng mục tiêu lớn và khác biệt); tăng trưởng (định hướng việc lấy khách hàng làm trọng tâm, đổi mới sản phẩm và tăng trưởng doanh thu); vận hành (chuyển đổi và hiện đại hóa quy trình vận hành); công nghệ (đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số); lực lượng lao động (chuyển đổi mô hình công việc, lực lượng lao động, và nơi làm việc); nguồn vốn (tối ưu hóa vốn lưu động, cơ cấu vốn và danh mục đầu tư kinh doanh) và xã hội (quản trị tài nguyên môi trường và nguồn lực xã hội).
Trong đó, các lãnh đạo DN trên thế giới tin rằng tăng trưởng và công nghệ là 2 trong những yếu tố quan trọng hàng đầu đối với các tổ chức có khả năng phục hồi cao. Bên cạnh đó, chiến lược cần phù hợp với tham vọng, chú trọng đầu tư vào con người, củng cố tình hình vốn, cũng như quản trị hiệu quả tài nguyên môi trường và nguồn lực xã hội.
7 yếu tố nói trên góp phần quan trọng tạo nên sự kiên cường của tổ chức, DN và sự kiên tâm của các nhà lãnh đạo. Cũng theo báo cáo này, DN có văn hóa kiên tâm có sức chống chịu lại với khủng hoảng tốt hơn và phát triển bền vững hơn gấp 3 lần so với DN khác.
Tinh thần kiên tâm của các nhà lãnh đạo và của tổ chức là động lực cho sự phát triển bền vững, tăng cường lợi thế cạnh tranh, giúp DN vượt qua những khủng hoảng hiện tại, sẵn sàng tâm thế cho những biến cố có thể xảy ra, đặc biệt trong bối cảnh đầy biến động hiện nay.
- Xin cảm ơn ông.
