Trong số báo ra ngày 29-11, ĐTTC đã phản ánh về tình trạng vi phạm công bố thông tin (CBTT) của các doanh nghiệp (DN) diễn ra khá phổ biến. Trên góc độ cơ quan quản lý, ĐTTC đã trao đổi với ông Nguyễn Sơn, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường (UBCKNN), xung quanh vấn đề này.
PHÓNG VIÊN: - Ông đánh giá thế nào về tính công khai, minh bạch của các công ty đại chúng (kể cả niêm yết và chưa niêm yết) trước và sau khi Thông tư 52 hướng dẫn việc CBTT thay thế Thông tư 09 có hiệu lực từ ngày 1-6-2012?
Ông NGUYỄN SƠN: - Trước hết phải nhìn nhận, 2012 là năm DN gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, dẫn đến hoạt động thua lỗ, nên việc lập báo cáo tài chính (BCTC), soát xét kiểm toán và CBTT cũng gặp nhiều trở ngại do liên quan đến xử lý hàng tồn kho, hạch toán các khoản nợ… gây ảnh hưởng đến sự chậm trễ trong việc lập và CBTT các BCTC.
Bên cạnh đó, việc Thông tư 52 thay thế Thông tư 09 trước đó có nhiều điểm khác biệt rất lớn với các quy định trước đó và thời điểm hiệu lực từ ngày 1-6, nên cũng gây những trở ngại nhất định đối với DN.
Mặc dù cơ quan quản lý đã có những buổi tổ chức tập huấn, đào tạo và phổ biến cho các đối tượng CBTT, nhưng có lẽ cần phải thêm thời gian. Ngoài ra, một vấn đề chủ quan khác là ý thức tuân thủ quy định của nhiều DN vẫn chưa được tốt, nên dẫn tới việc vi phạm.
Với quan điểm thắt chặt hơn về nghĩa vụ CBTT để bảo vệ các cổ đông nhỏ theo cách tiếp cận với thông lệ quốc tế, nên sắp tới CBTT sẽ theo quy mô DN, diện “phủ sóng” đối tượng phải CBTT cũng rộng hơn. Thí dụ, trước đây chỉ công ty niêm yết mới phải CBTT chặt chẽ, nay công ty đại chúng quy mô lớn (vốn từ 120 tỷ đồng và có từ 300 cổ đông trở lên) bất luận niêm yết hay không đều phải có trách nhiệm CBTT ở mức độ cao nhất.
Việc quy định rộng hơn, đối tượng điều chỉnh nhiều hơn, nên tầm vi phạm cũng rộng hơn. Do đó cơ quan quản lý sẽ giám sát chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận một điều, cùng với sự đi lên và phát triển của TTCK, ý thức tuân thủ pháp luật của DN đã tốt hơn. Cách đây 5-10 năm, trách nhiệm, nghĩa vụ của DN niêm yết về tuân thủ quy định hoàn toàn khác so với hiện nay.
 |
NĐT và cổ đông nhỏ là những người thiệt hại nặng khi minh bạch |
- Một số ý kiến cho rằng, dường như UBCKNN chỉ chú trọng xử phạt chứ chưa tập trung vào việc phòng ngừa?
- Theo tôi, ý kiến nói trên chưa hoàn toàn khách quan, bởi có 2 vấn đề. Một là khung pháp lý về CBTT đã tương đối hoàn thiện và cơ quan quản lý đã tổ chức nhiều buổi tập huấn, tuyên truyền, xây dựng cẩm nang hướng dẫn cho các đối tượng chịu sự điều chỉnh ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam và cũng dành thời gian khá dài (2 tháng) để DN chuẩn bị.
Ngay cả trong chương trình đào tạo của Trung tâm Đào tạo chứng khoán của UBCKNN cũng có phần đào tạo miễn phí cho DN. Tại nhiều buổi tập huấn, chúng tôi mời cả ngàn công ty tham dự, nhưng nhiều đại diện công ty vẫn không đến hoặc chỉ cử người không có chức năng nên nhiều khi tập huấn cứ tập huấn, vi phạm vẫn cứ vi phạm.
Vì vậy, bên cạnh sự chủ động từ phía cơ quan quản lý, còn phụ thuộc vào ý thức tuân thủ của DN. Trên thực tế, nhiều DN, nhất là các DN nhỏ, vẫn chưa ý thức được điều này nên việc vi phạm vẫn xảy ra, có những trường hợp thường xuyên vi phạm. Nguyên nhân có thể do cố ý, nhưng trong đó cũng có việc thiếu hiểu biết từ phía DN.
Về xử phạt, không phải tất cả trường hợp vi phạm bị phát hiện sẽ bị phạt mà có sự cân nhắc. Thí dụ, có những trường hợp chậm nộp báo cáo sẽ xem xét mức độ vi phạm, có tính hệ thống hay không. Những trường hợp vi phạm lần đầu và chậm nộp báo cáo vài ngày chỉ nhắc nhở, cảnh cáo, nếu sau này vi phạm sẽ phạt tiền.
Xét các mức độ, nếu những vi phạm mang tính chất nghiêm trọng và phải xử phạt thì đều có các mức phạt nghiêm khắc để răn đe. Quan điểm của chúng tôi phòng, chống là chủ yếu, chứ không chỉ quan tâm đến việc xử phạt.
- Việc CBTT kém minh bạch của DN khiến quyền lợi của NĐT bị ảnh hưởng. Ông có lời khuyên gì cho NĐT để phòng và chống?
- DN CBTT có BCTC quý I, quý II lãi lớn, sau đó cổ đông nội bộ thực hiện bán ra CP trước khi công bố BCTC quý III bị lỗ, gây nên những bức xúc của NĐT. Tuy nhiên, để chứng minh việc DN có cố tình làm sai hay không rất khó.
Do vậy, NĐT nên chú ý tới việc giao dịch của các cổ đông nội bộ như tổng giám đốc, phó tổng giám đốc, chủ tịch HĐQT. Trong các văn bản pháp lý cũng có quy định ngăn ngừa các hành vi giao dịch nội gián, mà cụ thể là sử dụng thông tin chưa được công bố để giao dịch.
Nhưng thực tế để xác định chính xác hành vi này cũng mất một thời gian xem xét, điều tra. Ngoài ra, phải nói là việc tính toán thiệt hại do những vi phạm về CBTT của tổ chức niêm yết hay các cổ đông nội bộ để đền bù cho NĐT rất khó, vì việc thua lỗ của NĐT không chỉ vì DN vi phạm về CBTT mà còn nhiều yếu tố khác tác động.
Do đó, trước mắt theo tôi NĐT cần phải tỉnh táo trước các CBTT nhạy cảm, liên quan, để có thái độ xem xét thận trọng các BCTC của DN, cũng như động thái giao dịch của cổ đông nội bộ.
- Xin cảm ơn ông.
