Đặc sản biển Gò Công

Biển Gò Công (tỉnh Tiền Giang) với hệ sinh thái rừng ngập mặn là môi trường lý tưởng để loài nhuyễn thể 2 vỏ sinh sôi, phát triển mạnh. Trong tình trạng khan hiếm nghêu, sò giống khu vực ĐBSCL hiện nay, khu vực có sò, nghêu sinh sản ở vùng biển Gò Công được ví là “mỏ vàng” trong việc phát triển tiềm năng nuôi trồng hải sản.

Biển Gò Công (tỉnh Tiền Giang) với hệ sinh thái rừng ngập mặn là môi trường lý tưởng để loài nhuyễn thể 2 vỏ sinh sôi, phát triển mạnh. Trong tình trạng khan hiếm nghêu, sò giống khu vực ĐBSCL hiện nay, khu vực có sò, nghêu sinh sản ở vùng biển Gò Công được ví là “mỏ vàng” trong việc phát triển tiềm năng nuôi trồng hải sản.

Tôi đến HTX Thủy sản Phú Tân (xã Phú Tân, huyện Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang) đúng lúc Ban chủ nhiệm HTX đang đi khảo sát diện tích bãi bồi để xác định tình hình sò huyết giống sinh sản. Anh Trần Ngọc Trí (Hai Trí), Chủ nhiệm HTX, rủ tôi cùng đi khảo sát tại khu vực doi Nam, nơi có mật độ sò huyết giống phát triển mạnh. Hiện HTX đang quản lý 500ha đất bãi bồi ở khu vực cồn Ngang (huyện Tân Phú Đông) với 1.050 xã viên là người dân địa phương tham gia.

Theo các cụ lớn tuổi, cồn Ngang ngày xưa có tên là cồn Gầm, vì khi mùa chướng về, người dân ở các xã Tân Thành, Phú Tân... nghe tiếng sóng vỗ vào như tiếng gầm rõ mồn một. Các cồn Ngang, cồn Ông Mão, cồn Ông Liễu là các bãi bồi dọc theo bờ biển được tạo thành bởi dòng nước từ các cửa sông lớn Cửa Đại, Cửa Tiểu và Soài Rạp đổ ra biển Đông theo chế độ bán nhật triều là môi trường lý tưởng, thuận lợi để nghêu, sò huyết quần cư phát triển.

Anh Hai Trí đang phân tích tỷ lệ sò giống.

Anh Hai Trí đang phân tích tỷ lệ sò giống. 

Biển vào buổi sáng hơi lặng với những đợt sóng nhỏ nhấp nhô, nhè nhẹ vỗ vào hàng bần đang vào mùa trổ bông. Chiếc ghe nhỏ của HTX chở chúng tôi vượt qua từng đợt sóng tiến ra khu vực 300ha bãi sò giống ở doi Nam (doi Bắc là 200ha cũng thuộc cồn Ngang).

Chiếc ghe xé nước chạy đến đâu, những đàn cá đối bay, cá cơm... thấy động, nhảy sôi lên trên mặt nước, phô vảy sáng lấp lánh. Chỉ những chiếc ghe đang nằm rải rác khu vực bãi quản lý, anh Hai Trí cho biết đó là những chiếc ghe bảo vệ của HTX đang trực nhằm phát hiện việc cào trộm sò giống của HTX. Lực lượng bảo vệ của HTX có 20 người cùng phương tiện gồm 3 ghe, 1 vỏ lãi, 1 chiếc ca nô chia ra 2 tổ trực ở các chốt luân phiên 4-5 người 24/24 giờ.

Từ đầu mùa sò huyết đẻ năm nay, đã có không ít trường hợp đối tượng cào trộm ngang nhiên xông vào bãi sò giống của HTX bất chấp sự giải thích, ngăn cản của lực lượng bảo vệ. Do vậy, để đảm bảo tình hình an ninh trật tự trong khu vực sò giống, HTX đã phối hợp Đồn Biên phòng Phú Tân ứng trực, phòng ngừa những đối tượng cào sò giống trộm hung hãn, tấn công lực lượng bảo vệ.

Khi vào khu vực có sò huyết giống, anh lái ghe hạ cào để các thành viên của Ban chủ nhiệm HTX lấy mẫu kiểm tra. Anh Hai Trí lấy một nhúm cát bùn vừa được cào lên bỏ vào dĩa, dùng ngón tay trải đều ra rồi quan sát bằng mắt thường. Như đọc được vẻ thắc mắc của tôi, anh Tư Hùng (60 tuổi), thành viên đoàn khảo sát, nói chắc nịch: “Cuộc sống của tụi tui gắn liền với biển Gò Công, đặc biệt từ khi cồn Ngang này chỉ còn là 1 bãi cát cho đến giờ nên chuyện sinh đẻ của sò, nghêu, hến ở đây rành lắm. Những hạt nhỏ xíu như đầu kim có màu đỏ là sò huyết con, còn màu trắng là nghêu con hoặc hến con…”.

Qua vài lần kiểm tra, các anh rất hồ hởi vì bên cạnh lượng sò huyết con đang lớn dần còn một lượng trứng sò huyết đang chuẩn bị nở. Theo khảo sát và đánh giá của ngành chức năng, nguồn giống tự nhiên sinh sản tại khu vực bãi bồi ở biển Gò Công chủ yếu là nghêu cám và sò giống, mật độ trung bình 15-20 con/dm2 (có nơi 100-150 con/dm2). Mùa đẻ của sò, nghêu tập trung vào tháng 5, 6 âm lịch, chiếm đến 60% cá thể chín muồi. Mùa đẻ phụ vào tháng 11-12. Các khu vực tập trung nghêu, sò huyết sinh sản là khu vực cồn Ông Mão, Ông Liễu (huyện Gò Công Đông) và cồn Ngang (huyện Tân Phú Đông).

Được biết, sau khi được chủ trương chấp nhận cho khai thác của ngành chức năng cũng như sự thống nhất của các xã viên, Ban chủ nhiệm HTX đã tiến hành khai thác sò giống và bán đấu giá công khai. Số lượng sò huyết giống được HTX Thủy sản Phú Tân khai thác từ ngày 12-5 đến 1-6 là hơn 1,6 tấn với giá dao động 1,3-1,7 triệu đồng/kg, tổng số tiền thu được hơn 2,2 tỷ đồng. Qua chuyến khảo sát ngày 13-6, Ban chủ nhiệm HTX cho biết sẽ trực tiếp khai thác rồi bán đấu giá công khai chứ không “bán bãi”.

Vì khi khai thác theo kiểu “bán bãi” (ra số tiền cụ thể cho một diện tích và quy định thời gian cào cụ thể) sẽ dẫn đến nguy cơ bị “bể sân” - thương lái lợi dụng thỏa thuận sẽ kéo theo nhiều phương tiện vào khai thác, thậm chí lấn sang những khu vực lân cận. Ngoài bất cập trong việc khó quản lý khi thương lái cho phương tiện vào khai thác, còn có thể dẫn đến hiện tượng cào bừa bãi làm sò, nghêu giống chết hoặc trôi dạt đi nơi khác. Riêng lượng nghêu giống cũng có nhưng số lượng ít nên có thể không khai thác mà để thu hoạch bán nghêu thịt.

Nguồn sò huyết, nghêu giống sinh sản tại các cồn bãi trên biển Gò Công là một đặc ân thiên nhiên ban tặng và được ví như “vàng trắng”. Theo các thương lái mua sò giống, sò huyết Gò Công được đánh giá là giống tốt nhất trong toàn quốc vì tỷ lệ sống cao (80%), chất lượng thịt ngon, hình dáng đẹp…

Song để có lượng sò giống cũng như sò thịt dồi dào, làm sao có được môi trường sinh thái trong lành để chúng quần cư sinh sản. Điều này đòi hỏi ngành thủy sản cũng như chính quyền địa phương cần có nhiều giải pháp tích cực hơn trong công tác quản lý, bảo tồn nguồn lợi thủy sản địa phương được bền vững. Đồng thời hỗ trợ người dân vùng biển cùng phát huy sức mạnh quan hệ sản xuất tập thể, khai thác ngày càng tốt hơn nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá này.

Ông Đoàn Văn Thơ, Chủ tịch UBND huyện Tân Phú Đông (tỉnh Tiền Giang), cho biết: “UBND huyện đã chỉ đạo các ban ngành đoàn thể liên quan phối hợp với Ban chủ nhiệm HTX Thủy sản Phú Tân tăng cường biện pháp tuyên truyền cho bà con xã viên về ý thức bảo vệ và khai thác nguồn lợi trên khu vực bãi bồi HTX thuê. Đồng thời các đơn vị chức năng tăng cường phối hợp, tuần tra, kiểm soát nhằm giữ gìn trật tự trên vùng bãi bồi và khai thác hiệu quả sò giống, hạn chế thất thoát”.

Các tin khác