OPEC bất đồng, dầu khí long đong

(ĐTTCO) - Trong phiên họp ngày 28 và 29-10 tại Vienna (Áo), Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) vẫn không đạt được thỏa thuận nguồn cung. Xem ra triển vọng cuộc họp cuối tháng 11 này cũng khó đi đến thành công. Điều này cộng với giá dầu ở mức thấp và biên lợi nhuận lọc dầu sụt giảm càng khiến các công ty dầu khí lao đao. Và các công ty trong lĩnh vực dầu khí Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Tranh nhau xin “ngoại lệ”

Dù trong phiên họp tháng 9, OPEC đã đồng thuận với nhau về việc cắt giảm sản lượng dầu, nhưng khi bàn thảo chi tiết họ lại bất đồng về hạn ngạch riêng cho từng quốc gia. PetroMatrix, Giám đốc quản lý của Olivier Jakob, cho biết OPEC không biết phải phân chia thế nào để cắt giảm nguồn cung từ 33 triệu thùng/ngày xuống còn 32,5 triệu thùng/ngày. Sau cuộc họp tháng 10 của OPEC cuối tuần trước, giá dầu của Hoa Kỳ đã giảm tới 3,8% xuống còn 46,86USD/thùng vào phiên giao dịch ngày 31-10. Sang ngày 1-11, OPEC công bố một chiến lược dài hạn nhằm đạt được sự đồng thuận về quản trị sản xuất, tuy nhiên các NĐT vẫn hoài nghi về khả năng kiểm soát giá khi nền kinh tế của các quốc gia này vẫn còn yếu.

Theo Reuters, sản lượng dầu của khối OPEC chắc chắn đạt mức cao kỷ lục 33,82 triệu thùng/ngày trong tháng 10, khi Nigeria và Libya khôi phục sản xuất và Iran đẩy mạnh việc bán dầu ra nước ngoài. Việc tăng sản lượng khai thác do Iran đang muốn là một ngoại lệ của thỏa thuận này, vì Tehran đang cố gắng giành lại thị phần đã mất do bị phương Tây cấm vận nhiều năm. Thực tế, giá dầu bắt đầu giảm mạnh từ ngày 24-10 (trước phiên họp ngày 28 và 29-10 của khối OPEC) khi Iran nói rằng họ sẽ không tham gia vào kế hoạch cắt giảm nguồn cung dầu.

Cuộc chiến khủng bố Hoa Kỳ đang phát động tại Mosul càng làm tình hình thêm khó khăn. Iraq cũng muốn được ngoại trừ như Iran vì họ cần thêm nguồn lực tài trợ cho cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Iraq hiện đang sản xuất 4,7 triệu thùng/ngày và có thể tăng trong vài tháng tới. Iraq ước tính họ sẽ sản xuất nhiều hơn hạn mức OPEC định phân bổ cho họ trong cuộc họp ngày 25-11 tới khoảng 500.000 thùng/ngày. Nigeria và Lybia cũng mong muốn được xem là ngoại lệ trong thỏa thuận cắt giảm nguồn cung dầu khí, bởi nền kinh tế của 2 quốc gia này đang rơi vào khủng hoảng.

Giá dầu đã tăng 13% kể từ cuộc họp tháng 9-2016 của OPEC khi tổ chức này thông báo đồng thuận cắt giảm nguồn cung nhằm đẩy giá dầu lên. Tuy nhiên, các nhà phân tích lo ngại khả năng khối OPEC sẽ không đạt được thỏa thuận và giá dầu trong 2 tuần qua đang chịu áp lực giảm vì kịch bản tồi tệ này. Rõ ràng, khối OPEC vẫn còn nhiều việc phải làm trong phiên họp tiếp theo vào ngày 25-11, trước khi công bố chi tiết kế hoạch cắt giảm nguồn cung vào ngày 30-11 như đã cam kết.

Ông Viver Dhar, nhà phân tích cao cấp về năng lượng tại Commonweath Bank, nói: “Khi nội bộ của khối OPEC còn bất đồng sẽ tạo ra trở ngại để các quốc gia ngoài OPEC tham gia vào thỏa thuận”. Dhar cũng cho biết Nga, một quốc gia ngoài OPEC, đã từ chối cam kết cắt giảm nguồn cung dầu để hỗ trợ cho thỏa thuận của khối OPEC. Trong bản phác thảo sơ lược mới nhất về chiến lược năng lượng, Nga có ý định gia tăng sản lượng từ 10,9 triệu thùng lên 11,1 triệu thùng/ngày trước năm 2020. Dhar cũng cho rằng khó biết liệu OPEC có đưa ra được hạn ngạch chi tiết cho từng quốc gia hay không, khi khả năng thất bại rõ ràng lớn hơn khả năng thành công.

CTCP Khoan và dịch vụ khoan dầu khí - chuyên lĩnh vực cho thuê giàn khoan cũng ảnh hưởng trực tiếp từ sự bất đồng của OPEC

Báo cáo quý III gây thất vọng

Mặc dù giá dầu trong quý III đã tăng từ mức 40USD/thùng lên quanh mức 50USD/thùng, nhưng nhiều công ty năng lượng trên thế giới vẫn công bố kết quả kinh doanh đầy thất vọng. Một loạt công ty báo lỗ bất chấp giá dầu hồi phục. Công ty Statoil của Na Uy báo lỗ tệ hơn kỳ vọng của giới phân tích. Theo đó, công ty này lỗ 432 triệu USD trong quý III-2016. Statoil cũng thông báo cắt giảm chi tiêu vốn năm 2016 từ 12 tỷ USD xuống còn 11 tỷ USD. Công ty Eni của Italia báo lỗ 484 triệu EUR trong quý III-2016, cao hơn nhiều so với 127 triệu USD của cùng kỳ năm ngoái. ConocoPhilips báo lỗ 1 tỷ USD trong quý III. 

Một số công ty khác công bố lãi, nhưng sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Gã khổng lồ Total của Pháp báo cáo thu nhập ròng 2,1 tỷ USD trong quý III-2016, giảm 25% so với quý III năm ngoái. Tương tự, Công ty ExxonMobul công bố lãi 2,65 tỷ USD trong quý III-2016, giảm 38% so với cùng kỳ. Công ty Chervon báo lãi 1,3 tỷ USD, giảm 37% so với cùng kỳ 2015.

 Lý giải cho kết quả kinh doanh không khả quan của các công ty dầu mỏ, các nhà phân tích chỉ ra sự sụt giảm lợi nhuận chủ yếu nằm ở các công ty lọc dầu khi lợi nhuận biên lọc dầu của toàn cầu sụt giảm mạnh 42% trong năm qua (từ quý III-2015 đến quý III-2016), theo số liệu được cung cấp bởi Công ty BP. Năm 2015, các công ty lọc dầu vẫn còn ưu thế của lợi nhuận biên lọc dầu cao nên đã đẩy mạnh khai thác. Nhưng năm nay lợi nhuận biên lọc dầu giảm mạnh khiến lợi nhuận của các công ty dầu giảm mạnh.Thí dụ, bộ phận lọc dầu của Exxon giảm đến 25% lợi nhuận so với cùng kỳ 2015. Chervon giảm hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguyên nhân thứ hai là nợ tiếp tục tăng. Exxon có tổng nợ tăng 35% lên mức 46,2 tỷ USD vào cuối tháng 9. Nợ của Chevron đã tăng 27% lên mức 45 tỷ USD. Nợ của ConocoPhillips tăng 15% lên 28,7 tỷ USD. Gánh nặng lãi vay khiến các công ty dầu bị sụt giảm lợi nhuận.

Triển vọng CP dầu khí Việt Nam?

Thực tế, diễn biến giá CP của một số công ty trong lĩnh vực dầu khí của Việt Nam có tương quan mạnh với giá dầu thế giới hơn là kết quả kinh doanh của các công ty. Khi giá dầu thế giới hồi phục mạnh hơn 50% kể từ tháng 2 năm nay, giá CP của GAS cũng đã tăng hơn gấp đôi từ 30.000 đồng lên quanh mức 70.000 đồng. Trong thời gian này, giá CP PVD và PVS cũng lần lượt tăng 40% và 70%. Do đó, áp lực giảm giá trong thời gian gần đây của giá dầu đưa đến kịch bản giảm giá cho CP thuộc nhóm ngành dầu khí.

Kết quả kinh doanh quý III vừa được công bố của các công ty dầu mỏ trên TTCK Việt Nam cũng giống hệt bức tranh của các công ty dầu trên thế giới. PVD (CTCP Khoan và dịch vụ khoan dầu khí), công ty chuyên về lĩnh vực cho thuê giàn khoan, ảnh hưởng nặng nề và trực tiếp nhất. Khi lợi nhuận biên lọc dầu trên thế giới giảm mạnh hơn 40%, tất nhiên giá cho thuê giàn khoan cũng sụt giảm hơn 50%. PVD công bố lãi chưa đầy 10 tỷ đồng trong quý III, giảm mạnh 98% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là con số kinh doanh tồi tệ nhất của PVD kể từ khi niêm yết vào năm 2006. Tổng lợi nhuận lũy kế 3 tháng đầu năm của PVD chỉ ở mức khiêm tốn 86 tỷ đồng, giảm 95% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ kỹ thuật, PVS (Tổng CTCP Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Việt Nam-PTSC) thuộc nhóm bị tác động mạnh thứ hai. Lợi nhuận trước thuế quý III của PVS chỉ đạt 148 tỷ đồng, giảm 74% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng năm 2016, PVS lãi 1.000 tỷ đồng, giảm 41% so với 3 quý đầu năm 2015. Theo giải trình của công ty, dịch vụ tàu kỹ thuật, cơ khí dầu khí và căn cứ cảng phục vụ hoạt động dầu khí giảm trên 50% là nguyên nhân khiến lợi nhuận của công ty giảm sút.

Tổng công ty Khí Việt Nam - PV Gas (mã GAS) thuộc nhóm bị ảnh hưởng ít nhất. Theo đó, lợi nhuận sau thuế quý III đạt 986 tỷ đồng, giảm 41% so với quý III-2015. Mức giảm này là thấp hơn so với PVD và PVS. Mặc dù giá dầu hồi phục mạnh trong năm 2016, nhưng mức giá dầu bình quân quý III ở mức 45USD/thùng, vẫn thấp hơn so với mức bình quân 60USD/thùng của quý III-2015. Ngoài ra, hoạt động chi phí bảo dưỡng lớn 366 tỷ đồng trong quý III (quý III-2015 chỉ 11 tỷ đồng) khiến lợi nhuận công ty sụt giảm.

Xem ra một khi cả yếu tố giá dầu thế giới và các yếu tố cơ bản kém lạc quan, CP ngành dầu khí trên TTCK Việt Nam sẽ chịu tác động tiêu cực.