(ĐTTCO) - Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, gói lãi suất cho vay ưu đãi nhà ở xã hội (NơXH) áp dụng 4,8%/năm có hiệu lực thi hành đến hết năm 2016, áp dụng cho tất cả các khoản vay còn dư nợ trong năm 2016. Đây được xem là gói hỗ trợ có tác dụng kích thích thị trường BĐS và hỗ trợ người có thu nhập thấp vay mua nhà. Tuy nhiên, nhiều ý kiến băn khoăn với khoản thời gian ngắn này liệu chương trình có được tiến hành thông suốt, trong khi vốn để giải ngân đến nay vẫn chỉ đang… thu xếp.
Chưa rõ giá trị và sản phẩm gói ưu đãi
Quyết định 1013/QĐ-TTg ngày 6-6-2016 Thủ tướng Chính phủ về lãi suất cho vay ưu đãi NơXH tại Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý NơXH là 4,8%/năm, tức khoảng 0,4%/tháng.
Chính phủ cần bố trí ngân sách để bổ sung vốn điều lệ cho NHCSXH theo chiến lược phát triển đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đồng thời, đề nghị chính quyền các địa phương quan tâm đẩy mạnh hơn nữa việc ủy thác vốn từ ngân sách địa phương cho NHCSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay trên địa bàn. Ông Lê Minh Hưng, Thống đốc NHNN |
Lãi suất quá hạn được tính bằng 130% lãi suất cho vay. Theo quyết định này, NHCSXH sẽ cho vay ưu đãi để mua, thuê, thuê mua NơXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà cho các đối tượng theo quy định. Quyết định có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký đến hết ngày 31-12-2016, áp dụng cho tất cả các khoản vay còn dư nợ trong năm 2016. Định kỳ hàng năm, NHCSXH sẽ thực hiện sơ kết, đánh giá, đề xuất, kiến nghị điều chỉnh lãi suất cho phù hợp.
Như vậy kể từ sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng đóng lại, người mua nhà có thêm lựa chọn với gói hỗ trợ lãi suất cho vay NơXH, đặc biệt người có thu nhập thấp. Do đó có quan điểm cho rằng đây là một gói cho vay hỗ trợ tạm thời cho thị trường BĐS ở phân khúc giá thấp và phần nào để gia hạn gói 30.000 tỷ đồng trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi đặt ra với gói hỗ trợ mới này, cụ thể giá trị của gói hỗ trợ là bao nhiêu vẫn chưa được đề cập. Trong khi đó thời gian tiến hành cho vay chỉ có 6 tháng và liệu sau 6 tháng chương trình cho vay có còn tiếp tục hay không?
Hiện tại, đối tượng đủ điều kiện vay chiếm tỷ lệ khá lớn và đang có nhu cầu cao về nhà ở. Theo số liệu gần nhất, với mạng lưới hoạt động trải rộng trong toàn quốc và tổ chức giao dịch trực tiếp tại gần 11.000 điểm giao dịch xã, hơn 13 năm qua, NHCSXH đã huy động được trên 152.500 tỷ đồng để cho vay với tổng dư nợ đến 31-5-2016 đạt 147.819 tỷ đồng, với gần 6,8 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách khác đang vay vốn. Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh chiếm 0,78% tổng dư nợ. Trong khi đó, Quyết định 1013 không đề cập đến việc gia hạn chương trình cho vay sau 6 tháng. Kinh nghiệm thực tế từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng của những năm trước với sự tham gia của hơn chục ngân hàng lớn và đối tượng được vay rất rộng, sản phẩm được vay cũng nhiều. Tuy nhiên thực tế quá trình triển khai vẫn gặp rất nhiều vấn đề khó khăn từ xét duyệt hồ sơ, đến khâu giải ngân.
Nguồn vốn lấy từ đâu?
Ngoài những vấn đề về kỹ thuật như thời gian giải ngân và hoàn thành gói ưu đãi, thông tin được quan tâm nhiều nhất là nguồn tài chính từ đâu để NHCSXH sử dụng để cho vay trong bối cảnh ngân sách nhà nước đang gặp nhiều khó khăn. Trên thực tế nhiều quốc gia cũng có các chương trình cho vay hỗ trợ mua nhà, đặc biệt là NơXH hoặc nhà ở cho người thu nhập thấp.
Việc phát triển NơXH trên thị trường BĐS hiện nay cũng rất hạn chế. Mới chỉ có một số dự án đủ điều kiện xem là NơXH. Do vậy, có ý kiến cho rằng việc triển khai trên thực tế đối với gói cho vay với lãi suất ưu đãi này không dễ dàng. |
Do vậy hiện nay việc cho vay mua nhà lãi suất thấp là trách nhiệm của Chính phủ và giải pháp tình thế trước mắt là đưa ra một chương trình cho vay hỗ trợ với thời gian ngắn. Hiện tại, phía NHCSXH cho biết họ đã sẵn sàng về nhân lực và xây dựng các quy chế nội bộ để thực hiện theo quyết định của Chính phủ, nhưng nguồn vốn chưa biết triển khai từ đâu.
Nói về nguồn vốn cho chương trình này, ông Nguyễn Tiến Đông, Vụ trưởng Vụ các ngành kinh tế NHNN, cho biết Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng cũng như các bộ, ngành liên quan đang tập trung bàn và tìm giải pháp về vốn. Như vậy, cho đến nay vẫn chưa có một thông tin cụ thể nào về phương án vốn để hỗ trợ cho người mua nhà, trong khi đây là vấn đề được quan tâm nhiều nhất. Một giải pháp vốn cho NHCSXH được đề cập nhiều là phương án phát hành trái phiếu trực tiếp, tuy nhiên hiện vẫn chưa có thông tin cụ thể được đưa ra. Được biết, vào giữa tháng 6-2016, NHCSXH tiến hành gọi thầu lần đầu tiên trong năm nay, với tổng giá trị 1.250 tỷ đồng trái phiếu chính phủ. Ngay sau đó, đơn vị này tiếp tục tổ chức gọi thầu trái phiếu chính phủ với 3 loại kỳ hạn, gồm 600 tỷ đồng kỳ hạn 3 năm, 1.200 tỷ đồng kỳ hạn 5 năm và 200 tỷ đồng kỳ hạn 15 năm.
 |
Nhu cầu NoHX rất lớn nhưng tìm nguồn vốn hỗ trợ cho đối tượng thu nhập thấp lấy từ đâu? |
Trong buổi làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ vào giữa tháng 6-2016, Thống đốc NHNN kiêm Chủ tịch HĐQT NHCSXH Lê Minh Hưng cho biết hiệu quả tín dụng chính sách, mô hình tổ chức hoạt động và phương thức quản lý tín dụng đặc thù của NHCSXH đã được khẳng định trong những năm qua. Nhưng vấn đề căn bản nhất là làm sao huy động được nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu của hộ nghèo và các đối tượng chính sách. Thời gian tới NHNN tiếp tục chỉ đạo các NHTM có vốn nhà nước duy trì số dư tiền gửi 2% tại NHCSXH.
Như vậy, vốn giá rẻ cho NơXH sau gói 30.000 tỷ đồng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ phần nào cho thị trường BĐS và những người thu nhập thấp mua nhà. Tuy nhiên, thời gian thực hiện chỉ còn 5 tháng nữa nhưng rất nhiều thông tin cơ bản về gói này đang còn khá mù mờ. Nguồn tiền từ đâu để cho vay với lãi suất thấp hơn nhiều so với lãi suất thị trường, thời hạn vay ra sao cũng chưa được xác định. Đặc biệt với thời hạn quá ngắn, việc triển khai cho vay khó mang lại hiệu quả. Do đó vẫn có ý kiến còn nghi ngờ về hiệu quả thực sự của chính sách cho vay lãi suất thấp với NơXH này.
