Từ nay đến cuối năm 2015, 5 lĩnh vực nhạy cảm cần phải tiếp tục thoái 16.193 tỉ đồng. Đây là một nội dung trong báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội liên quan đến tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước.
 |
Báo cáo Tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2014 của các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp của nhà nước do Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày trước Quốc hội cho biết tình hình thực hiện thoái vốn đầu tư vào 5 lĩnh vực (chứng khoán, quỹ đầu tư, bảo hiểm, tài chính-ngân hàng, bất động sản) của các Công ty mẹ-tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước. Theo đó, giá trị thoái là 4.184 tỉ đồng, giá trị thu được là 4.292 tỉ đồng.
Một số Công ty mẹ có giá trị thoái vốn đầu tư trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng (tính theo giá trị sổ sách) tương đối lớn trong năm 2014 như: Công ty mẹ-Tập đoàn Điện lực thoái 588 tỉ đồng; Công ty mẹ-Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam thoái 381 tỉ đồng; Công ty mẹ-Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam thoái 381 tỉ đồng; Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam thoái 780 tỉ đồng; Công ty mẹ-Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam thoái 315 tỉ đồng; Công ty mẹ-Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam thoái 263 tỉ đồng.
Giá trị đầu tư tăng thêm vào 5 lĩnh vực (chứng khoán, quỹ đầu tư, bảo hiểm, tài chính-ngân hàng, bất động sản) là 1.401 tỉ đồng. Giá trị đầu tư tăng thêm không phải bỏ tiền mua để đầu tư thêm mà do doanh nghiệp được nhận thêm cổ phiếu từ việc chia cổ tức, tăng vốn điều lệ từ nguồn vốn chủ sở hữu công ty cổ phần có vốn đầu tư của Công ty mẹ-Doanh nghiệp Nhà nước.
Lũy kế số thoái vốn vào 5 lĩnh vực nhạy cảm từ năm 2012 đến tháng 10/2015: Thoái được 9.866 tỉ đồng (bằng 42% số cần phải thoái cuối năm 2011), thu được 9.496 tỉ đồng, đầu tư thêm 4.538 tỉ đồng (do chia cổ tức bằng cổ phiếu). Hầu hết các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước đều thoái vốn trên giá trị sổ sách, chỉ duy nhất 2 đơn vị đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng (Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Dương và Tổng Công ty Lương thực miền Nam tại Ngân hàng thương mại cổ phần Xây dựng Việt Nam) là dưới giá trị sổ sách.
Số vốn đầu tư vào 5 lĩnh vực nhạy cảm cần phải thoái tiếp từ nay đến cuối năm 2015 là 16.193 tỉ đồng (do một số đơn vị điều chỉnh lại Đề án tái cơ cấu nên số phải thoái giảm 1.731 tỉ đồng), trong đó: Lĩnh vực chứng khoán là 233 tỉ đồng, lĩnh vực tài chính-ngân hàng là 9.113 tỉ đồng, lĩnh vực bảo hiểm là 553 tỉ đồng, lĩnh vực bất động sản là 6.079 tỉ đồng, quỹ đầu tư là 215 tỉ đồng.
Quyết liệt thoái vốn, cổ phần hóa
Năm 2014, cả nước đã thực hiện sắp xếp được 167 doanh nghiệp, trong đó: Cổ phần hoá 143 doanh nghiệp, chuyển một doanh nghiệp thành công ty TNHH hai thành viên trở lên, giải thể 3 doanh nghiệp, bán 3 doanh nghiệp, sáp nhập 14 doanh nghiệp và đề nghị phá sản 3 doanh nghiệp. Do đó, tính đến 31/12/2014, cả nước còn phải thực hiện cổ phần hoá 289 doanh nghiệp.
Tính đến thời điểm 20/10/2015, cả nước đã cổ phần hóa được 116 doanh nghiệp. Như vậy, từ năm 2011 đến nay cả nước đã thực hiện cổ phần hóa được 354 doanh nghiệp và từ nay đến cuối năm 2015, cả nước còn phải thực hiện cổ phần hoá 173 doanh nghiệp. Trong đó, có 61 doanh nghiệp đã công bố giá trị doanh nghiệp, 100 doanh nghiệp đang thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp, 12 doanh nghiệp đã thành lập Ban chỉ đạo cổ phần hóa và đang thực hiện các bước tiếp theo để xác định giá trị doanh nghiệp.
Việc thực hiện thoái vốn còn chậm do một số nguyên nhân như tình hình kinh tế thế giới biến động, ảnh hưởng thị trường tài chính trong nước. Ngoài ra, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước chưa chỉ đạo quyết liệt và tích cực tổ chức triển khai phương án sắp xếp, cổ phần hóa và thoái vốn.
Nhận thức của một bộ phận cán bộ ở các cấp, các ngành và các doanh nghiệp về chủ trương tái cơ cấu doanh nghiệp tuy đã có chuyển biến nhưng chưa hiểu đúng ý nghĩa quan trọng của việc tái cơ cấu doanh nghiệp đối với phát triển kinh tế-xã hội; còn tư tưởng e ngại, lo lắng về vị trí và vai trò lãnh đạo sau cổ phần hóa.
Việc thực hiện cổ phần hóa, tái cơ cấu và thoái vốn Nhà nước đối với các doanh nghiệp có quy mô vốn lớn cần sự tham gia của nhiều nhà đầu tư lớn, có tiềm lực tài chính và năng lực quản trị, đầu tư tốt nên cần nhiều thời gian để chuẩn bị.
Tại Hội nghị trực tuyến đẩy mạnh tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước năm 2015 mới đây, Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp cho biết: Dự kiến nếu thực hiện quyết liệt, sát sao thì năm 2015 sẽ cổ phần hóa được khoảng 210 doanh nghiệp, đưa số doanh nghiệp được cổ phần hóa giai đoạn 2011-2015 đạt 459 doanh nghiệp, bằng 90% kế hoạch. Số doanh nghiệp được bổ sung trong năm 2015 là 214 doanh nghiệp, đưa vào kế hoạch thực hiện trong giai đoạn 2016-2020 là 127 doanh nghiệp. Riêng công tác thoái vốn Nhà nước được đánh giá vẫn còn khoảng 60% tổng số vốn phải thoái.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh, Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp đã đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm sửa đổi Quyết định 37 về tỉ lệ nắm giữ vốn của Nhà nước tại các lĩnh vực để làm căn cứ cho các địa phương, bộ, ngành triển khai hiệu quả cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước.
