Hội nghị Trung ương 5 khóa 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) kết thúc vào tuần trước đã đề ra Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm lần thứ 13, giai đoạn 2016-2020. Dù chi tiết của kế hoạch không được công bố đầy đủ cho tới tháng 3-2016, nhưng bản thông cáo kết thúc hội nghị cũng đưa ra một số nội dung đáng chú ý.
10 điểm chính
Việc bãi bỏ chính sách mỗi cặp vợ chồng chỉ được sinh 1 con đã kéo dài nhiều thập niên qua, cùng thay đổi đáng kể trong việc mở rộng an sinh xã hội cho người già, là những thông tin liên quan đến vấn đề xã hội đáng chú ý nhất từ hội nghị. Khảo sát trực tuyến của The Diplomat cho thấy an sinh xã hội và môi trường là 2 vấn đề người dân lo lắng nhất. Về kinh tế, thông cáo cho biết Trung Quốc nhắm đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế trung bình cao trong 5 năm tiếp theo, đồng thời tăng cường đầu tư đổi mới và tinh thần kinh doanh, trong khi cũng tìm cách để tiêu thụ nội địa dần trở thành vị trí đầu kéo của nền kinh tế.
Bắc Kinh cũng cam kết năm 2020 sẽ tăng gấp đôi GDP và thu nhập bình quân của người dân so với năm 2010. Về môi trường, Bắc Kinh gắn việc bảo vệ môi trường với 2 mục tiêu quan trọng khác là đô thị hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nhấn mạnh tất cả việc phát triển phải xanh và bền vững. Để đạt được mục tiêu này, thông cáo cho biết sẽ vạch ra những quy chế giám sát môi trường cao hơn, theo đó các quan chức sẽ chịu trách nhiệm đầu tiên về thiệt hại môi trường ở địa phương họ quản lý.
Dưới đây là 10 điểm nổi bật từ thông cáo được Nhân dân Nhật báo trích đăng, gọi đó là " gói quà to lớn cho nhân dân Trung Quốc”: (1) Cho phép các cặp vợ chồng có 2 con. Sự thay đổi này nhằm cân bằng phát triển dân số và giải quyết các thách thức về dân số già. (2) Đặt mục tiêu tăng gấp đôi GDP và mức thu nhập bình quân đầu người của cư dân cả ở thành thị lẫn nông thôn đến năm 2020, để đảm bảo phát triển kinh tế cân bằng, toàn diện và bền vững hơn.
(3) Cải thiện tiêu chuẩn sống của người dân nông thôn và người nghèo: Trung Quốc sẽ hỗ trợ sự phát triển của các huyện và tỉnh nghèo để giảm bớt đói nghèo. Ngoài ra, chính phủ sẽ cải thiện dịch vụ chăm sóc phụ nữ, trẻ em và người cao tuổi ở khu vực nông thôn. (4) Phổ biến giáo dục trung học và miễn học phí đối với trung cấp nghề: Thúc đẩy giáo dục trung học ngoài việc giáo dục bắt buộc 9 năm (cấp 1-cấp 2); chính phủ sẽ trợ cấp hoàn toàn cho học sinh có khó khăn ở các trường trung cấp nghề.
(5) Mở rộng bảo hiểm tuổi già cho toàn bộ dân số, bằng cách sử dụng vốn nhà nước để tăng cường cho quỹ an sinh xã hội hiện có. (6) Triển khai hệ thống bảo vệ môi trường chính xác hơn trong 5 năm tới. Tất cả cơ quan bảo vệ môi trường cấp tỉnh sẽ quản lý theo chiều dọc về không khí, nước và đất. (7) Tăng cường cải cách hệ thống dịch vụ y tế, như xây dựng một hệ thống dịch vụ y tế cơ bản, hệ thống quản lý bệnh viện hiện đại ở thành thị và nông thôn.
(8) Khuyến khích đẩy mạnh quản trị doanh nghiệp và đổi mới xã hội: Thực hiện chính sách việc làm tích cực hơn, trong đó bao gồm việc khuyến khích khởi nghiệp, cải thiện điều kiện làm việc cho cán bộ kỹ thuật, và hỗ trợ đổi mới hàng loạt cho các ngành công nghiệp mới. (9) Can thiệp ít hơn trong hình thành giá cả: Bãi bỏ quy định giá cả các sản phẩm và dịch vụ trong các lĩnh vực cạnh tranh từ 2016-2020. Chính phủ cũng tìm cách giảm tình trạng quan liêu, trong khi giao quyền nhiều hơn cho các chính quyền địa phương và cải thiện các dịch vụ của chính phủ. (10) Thực thi chiến dịch chống tham nhũng toàn diện.
 |
Một trong những cải tổ quan trọng đưa ra trong Hội nghị Trung ương 5 |
Cải tổ DNNN
Một điểm đáng chú ý khác, Bắc Kinh đã công bố hướng dẫn mới về cải cách doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Hướng dẫn mới nhấn mạnh các nguyên tắc quản trị DN hiện đại để ngăn chặn việc quản lý kinh doanh bằng can thiệp hành chính… Nhìn chung, các DNNN vẫn tiếp tục tồn tại, không chỉ vậy, chúng sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn, tốt hơn và lớn hơn, theo nhận định của Diễn đàn Đông Á (EAF).
Hướng dẫn cải cách DNNN nhắm mục tiêu giúp các DNNN trở thành một thực thể thị trường thực sự độc lập, thông qua việc giao quyền mạnh mẽ hơn cho hội đồng quản trị (HĐQT). Quản lý DNNN sẽ được cách ly khỏi sự can thiệp hành chính quá mức từ các bộ máy nhà nước. Hướng dẫn cho biết HĐQT phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về chiến lược tổng thể, nguồn nhân lực và tiền lương của DN; đồng thời không phải chịu sự can thiệp quá mức của các sở hoặc tổ chức chính phủ.
Việc thu hút vốn tư nhân vào DNNN để tiếp tục pha loãng phần sở hũu của nhà nước cũng được khuyến khích, dù hướng dẫn gọi quá trình này là “pha trộn vốn”, không phải là “tư nhân hóa”. Trong mọi trường hợp, tư nhân hóa toàn bộ không được tính đến. Mục tiêu cải cách của Trung Quốc nhằm cải thiện hiệu suất của tài sản nhà nước, nên dù vai trò thị trường được thừa nhận lớn hơn, nhà nước vẫn là chủ sở hữu. DNNN sẽ được sắp xếp thành các nhóm hoạt động thương mại, nhóm cung cấp hàng hóa và dịch vụ công phi lợi nhuận. Việc thiết lập mục tiêu rõ ràng cho DNNN nhằm giúp tăng cường tính minh bạch và hiệu quả quản trị DN.
Nhưng hướng dẫn cũng tập trung vào các chủ trương, chính sách nhắm đến việc tăng cường sự lãnh đạo của ĐCSTQ trong DNNN. Cam kết tách bạch quản lý kinh doanh với nhà nước vẫn không chạm tới quyền can thiệp của đảng cầm quyền. Hiện nay, tại tất cả DNNN, cũng như đa số DN phi nhà nước, đều có chi bộ đảng. Theo hướng dẫn mới, Chủ tịch HĐQT của DNNN nên là bí thư chi bộ. Đảng ủy nội bộ cần tiếp tục đóng vai trò lựa chọn và đào tạo cán bộ quản lý trong DN.
