Nhu cầu vốn của doanh nghiệp xuất khẩu đang tăng cao để phục vụ cho các đơn hàng vào dịp cuối năm. Nhiều NH cũng đã triển khai hàng loạt chương trình cho vay ngoại tệ, cụ thể là USD với lãi suất ưu đãi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy lãi suất vay USD sẽ khó giảm dù lãi suất huy động ngoại tệ này đã về 0%.
DN khát vốn
Công ty TNHH Hùng Cá (HUNG CA CO.,Ltd) là một trong các doanh nghiệp có mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị cá tra được đánh giá cao. Thị trường của doanh nghiệp là các nước châu Âu, Nga, Trung Đông và trở thành 1 trong những doanh nghiệp xuất khẩu cá tra, basa lớn hiện nay.
Đây cũng là doanh nghiệp đã được phê duyệt tham gia chương trình cho vay thí điểm phục vụ phát triển nông nghiệp theo Nghị quyết 14/NQ-CP ngày 5-3-2014 của Chính phủ. Ông Trần Văn Hùng, Tổng giám đốc công ty, cho biết trong bối cảnh mở rộng đầu tư lớn để sản xuất nên nhu cầu vốn của doanh nghiệp là rất lớn, cũng như đầu tư mô hình khép kín và hoàn chỉnh cho chuỗi giá trị như hiện nay phải mất đến 12 năm và rất nhiều chi phí.
Nhưng theo quy định doanh nghiệp chỉ được vay với mức ưu đãi 6%/năm trong vòng 2 năm. Để khuyến khích doanh nghiệp và nông dân tham gia tốt hơn, nhân rộng hơn, ông Hùng đề nghị Nhà nước xem xét tăng thêm thời gian cho vay thí điểm với lãi suất ưu đãi có thể là 5 năm.
Bước sang quý IV-2015, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đang đẩy mạnh hoạt động tập trung vốn và nguồn lực cho thị trường cuối năm. Do vậy nhu cầu vốn để đẩy mạnh sản xuất cũng tăng lên đáng kể để đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu.
Theo một thành viên của Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam (VIFORES), các doanh nghiệp chủ yếu là vay vốn NH và huy động vốn từ nội bộ công ty. Lãnh đạo một doanh nghiệp xuất khẩu khoảng 1.000-1.200 tấn cá tra fillet các loại cho biết hiện mới chủ động 50% vốn cho thu mua nguyên liệu phục vụ chế biến và phải cần thêm một lượng vốn lớn khoảng vài trăm tỷ đồng.
NH sẵn sàng
Trước nhu cầu vốn cuối năm của doanh nghiệp, các NH cũng đã rục rịch tung nhiều chương trình ưu đãi lãi suất để đáp ứng. Mới đây, bà Lê Minh Hương, Giám đốc Sở Giao dịch NHTMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), cho biết nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp xuất khẩu, VietinBank đã ban hành những chính sách dành riêng đối với doanh nghiệp xuất khẩu.
Chẳng hạn, đối với những doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, VietinBank thiết kế riêng chương trình cho vay USD với việc giảm lãi suất cho vay từ 2-3%/năm so với mặt bằng lãi suất chung của thị trường. Đối với những doanh nghiệp xuất khẩu không có cam kết ngoại tệ, VietinBank áp dụng chính sách ưu đãi lãi suất riêng với mức lãi suất cho vay thấp hơn, từ trung bình 0,5-1%/năm so với mặt bằng lãi suất chung của thị trường.
Để tài trợ xuất/nhập khẩu, VPbank cho biết các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ được vay ưu đãi bằng tiền USD với lãi suất bình quân ở mức 3,2%/năm trong gói 2.000 tỷ đồng của NH. Chương trình được triển khai vào cao điểm mùa vụ của hoạt động xuất nhập khẩu trong năm. Còn tại MB đang có khá nhiều hoạt động cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu.
MB vừa cải tiến một số điểm trong sản phẩm tài trợ xuất khẩu trước giao hàng theo LC gốc nhằm hỗ trợ tối đa cho các doanh nghiệp trong hoạt động tiếp cận nguồn vốn. Bên cạnh đó, MB cũng áp dụng tỷ lệ tài trợ vốn tối đa lên đến 90% trị giá đòi tiền của bộ chứng từ xuất khẩu. Ngoài ra, toàn bộ giá trị khoản vay sẽ được đảm bảo bằng nguồn thu từ LC xuất khẩu được tài trợ. Cùng với đó, NH còn đưa ra chính sách về tài sản đảm bảo mở LC trả ngay bằng vốn tự có.
Tại thời điểm phát hành LC, khách hàng chỉ cần thế chấp tài sản bảo đảm (bao gồm giá trị ký quỹ) tối thiểu 30% giá trị LC trả ngay để thực hiện đơn hàng nhập khẩu. Tỷ lệ ký quỹ LC cạnh tranh tối thiểu là 5%. Đến hạn thanh toán LC, khách hàng sẽ nộp tiền tự có ứng với phần giá trị còn lại của LC để thanh toán cho đối tác xuất khẩu.
Vẫn khó hanh thông
Hiện tại, mặt bằng lãi suất vay ngoại tệ bằng USD cho các doanh nghiệp xuất khẩu ở mức 2-4,5%/năm, thấp hơn so với các khoản vay bằng VNĐ. Nhưng khó khăn hiện nay, theo chia sẻ của bà Lê Minh Hương, là việc triển khai các chương trình tín dụng với lãi suất ưu đãi cho vay hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu hiệu quả vẫn còn tương đối thấp so với cho vay thông thường. Bà Hương cho rằng, so với các khoản vay sản xuất kinh doanh thông thường, NH đã chấp nhận giảm lợi nh
uận (do mức lãi suất cho vay thông thường cao hơn 2-3%/năm). Do đó, đơn vị này kiến nghị NHNN có thể xem xét để ban hành các chính sách hỗ trợ NHTM nguồn vốn với giá hợp lý, để các NH hòa chung với nguồn vốn huy động phục vụ cho vay doanh nghiệp xuất khẩu với lãi suất phù hợp.
Bên cạnh đó, một số NH hiện nay đã tăng trưởng tín dụng tốt từ đầu năm và xấp xỉ đạt mức room cho phép. Theo đó, không chỉ doanh nghiệp phục vụ sản xuất trong nước mà nhóm doanh nghiệp xuất khẩu muốn được giải ngân vốn trong những tháng cuối năm cũng không phải là việc dễ.
 |
Ảnh: LONG THANH |
Mới đây, theo quyết định của NHNN những doanh nghiệp gửi USD tại các NH sẽ không được nhận lãi suất thay vì 0,25%/năm như trước đây. Khách hàng cá nhân cũng bị điều chỉnh giảm lãi suất từ 0,75%/năm xuống còn 0,25%/năm.
Với việc giảm lãi suất đầu vào, lãi suất cho vay USD được kỳ vọng sẽ giảm, giúp giảm chi phí lãi vay cho doanh nghiệp đang có dư nợ hoặc nhu cầu vay ngoại tệ này. Song nhiều chuyên gia cho rằng điều này khó có thể xảy ra. PGS.TS Trần Hoàng Ngân nhận định, động thái của NHNN sẽ giảm áp lực lên huy động tiền đồng và làm bước đệm giảm lãi vay, song khó giảm lãi suất cho vay USD ngay được.
Dù vậy, có quan điểm cho rằng việc giảm lãi suất huy động USD sẽ làm tăng cung ngoại tệ này trên thị trường để hỗ trợ cầu thanh khoản cho doanh nghiệp thời điểm cuối năm. Chẳng hạn những doanh nghiệp có nguồn USD có thể tính toán để chuyển tiền đồng kinh doanh tiếp.
Qua đó giúp NH có nguồn vốn hỗ trợ những doanh nghiệp đang có nhu cầu vay ngoại tệ. Bên cạnh đó, động thái này còn cho thấy NHNN thể hiện sự quyết tâm trong việc giữ ổn định tỷ giá. Vì vậy, những doanh nghiệp nhập khẩu cũng phần nào bớt lo lắng việc tỷ giá có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới.
