TPHCM được xem là đầu tàu kinh tế của cả nước, có nhiều thế mạnh về cơ sở hạ tầng, giao thông, nguồn nhân lực và các trung tâm thương mại - dịch vụ, có thể đáp ứng tốt nhu cầu của các nhà đầu tư. Đây cũng là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút các nguồn vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong đó có rất nhiều dự án đến từ các nhà đầu tư Nhật Bản.
Nguồn lực quan trọng cho kinh tế TPHCM
Nhật Bản hiện đứng thứ 6 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có tổng vốn FDI vào TPHCM. Các doanh nghiệp Nhật Bản vẫn tiếp tục xem Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng là điểm đến đầu tư tiềm năng trong tương lai, cũng như nhiều triển vọng mở rộng hợp tác đầu tư, kinh doanh với doanh nghiệp Việt Nam.
Cụ thể, 60% doanh nghiệp Nhật Bản được khảo sát cho biết sẽ chuyển dòng vốn đầu tư từ các nước trong khu vực châu Á sang Việt Nam trong năm 2015 và những năm tiếp theo. Trong đó, đặc biệt chú trọng đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến - chế tạo, dệt may, giao nhận - vận tải, xây dựng - môi trường - bất động sản, tài chính - ngân hàng - nhân sự - bảo hiểm, nông nghiệp công nghệ cao, thương mại - bán lẻ…
Hiện tại có thể nói, chúng ta đang chứng kiến một làn sóng đầu tư mới từ Nhật Bản tại TPHCM. Tôi tin tưởng các doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản sẽ có nhiều cơ hội để nắm bắt nhu cầu của nhau, qua đó thúc đẩy và mở rộng hợp tác giữa 2 bên trong thời gian tới. Ông Lê Thanh Liêm, |
Tính từ năm 1988 đến ngày 15-7-2015, Nhật Bản có 788 dự án còn hiệu lực trên địa bàn TPHCM với tổng vốn đầu tư 2,72 tỷ USD. Các lĩnh vực thu hút vốn đầu tư từ Nhật Bản vào TPHCM nhiều nhất là bất động sản; công nghiệp chế biến, chế tạo; bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác; khoa học công nghệ.
Nhật Bản cũng là một trong những đối tác tài trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam với tổng số vốn khoảng 27 tỷ USD trong 20 năm qua. Trong đó, có một số dự án được triển khai tại TPHCM như: xây dựng tuyến đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên; cải thiện môi trường nước lưu vực kênh Tàu Hũ - Bến Nghé - kênh Đôi - kênh Tẻ giai đoạn 1 và 2; xây dựng Đại lộ Đông Tây (Đại lộ Võ Văn Kiệt…
Trong năm 2014, Nhật Bản là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm 14,3% tổng kim ngạch xuất khẩu của TPHCM. Đồng thời, Nhật Bản cũng đứng thứ 5 trong các quốc gia có hàng hóa nhập khẩu lớn nhất vào TPHCM, chiếm 6,9% kim ngạch nhập khẩu của TP.
Trong 6 tháng đầu năm 2015, tổng kim ngạch trao đổi thương mại 2 chiều giữa TPHCM và Nhật Bản đạt gần 3 tỷ USD, trong đó TPHCM xuất khẩu 1,8 tỷ USD. Sự đầu tư của Nhật Bản đã góp phần nâng vốn FDI của TPHCM hiện nay, chiếm khoảng 30% tổng số dự án FDI vào Việt Nam. Các nguồn vốn này đã trở thành nguồn lực bổ sung rất quan trọng cho nền kinh tế, đặc biệt là cho khu vực công nghiệp và dịch vụ của TP.
Tại Diễn đàn Xúc tiến đầu tư và thương mại Việt Nam-Nhật Bản, do Trung tâm Xúc tiến thương mại TPHCM tổ chức, ông Nakajima Satoshi, Tổng lãnh sự Nhật Bản tại TPHCM, cho biết hiện nay số lượng hội viên của Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại TPHCM (JBAH) đã tăng đến 787 công ty.
Ông Nakajima Satoshi tin rằng các doanh nghiệp Nhật Bản sẽ tiếp tục đầu tư vào Việt Nam trong thời gian tới. Chương trình “tìm hiểu môi trường đầu tư kinh doanh tại TPHCM và Việt Nam” của các tập đoàn kinh tế lớn thuộc Liên đoàn Kinh tế Keidanren Nhật Bản mới đây, cho thấy kỳ vọng lớn lao vào sự phát triển nền kinh tế Việt Nam cũng như mong muốn đầu tư vào Việt Nam của các doanh nghiệp Nhật Bản. Mặt khác, các doanh nghiệp Việt Nam cũng hết sức quan tâm đến việc thâm nhập thị trường Nhật Bản.
Phát huy lợi thế
TPHCM hiện có 17 khu chế xuất và khu công nghiệp với diện tích trên 4.000ha, trong đó có 2 khu công nghệ cao, cùng một khu nông nghiệp công nghệ cao. Dự kiến TP sẽ thành lập thêm 7 khu công nghiệp mới với diện tích hơn 2.000ha. Bên cạnh khu đô thị mới Nam TP khoảng 7.000ha là khu đô thị hiện đại gồm các khu phức hợp đa chức năng với khoảng 500.000 người đang sinh sống, TP đang tiếp tục phát triển khu đô thị mới Thủ Thiêm, khu đô thị mới Tây Bắc - Củ Chi, khu đô thị cảng Hiệp Phước…
Mặt khác, TPHCM còn có nhiều dự án phát triển kinh tế - xã hội đang mời gọi các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư. Theo Sở Kế hoạch - Đầu tư TPHCM, TP hiện có 60% trên 8 triệu dân trong độ tuổi lao động. Tuy nhiên trong quá trình hội nhập, nguồn nhân lực có kỹ năng, ngoại ngữ và tác phong công nghiệp là điều các doanh nghiệp quan tâm. Hiểu nhu cầu này, TPHCM luôn chú trọng sẵn sàng cung cấp cho các nhà đầu tư nguồn lao động giỏi kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề, bên cạnh đó, đầu tư nâng cao trình độ ngoại ngữ cho người lao động.
So với các thành phố lớn khác trong khu vực, TPHCM có các chi phí thiết yếu như nhân công, điện, nước thấp hơn. Cụ thể, chi phí cho lao động giỏi chuyên môn, kỹ năng nghề và có trình độ ngoại ngữ cơ bản khoảng 440USD/người/năm. Chi phí điện khoảng 0,09USD/kWh, nước khoảng 0,43USD/m³. Các chi phí này thấp hơn 2-3 lần so với Manila của Philippines, Quảng Châu của Trung Quốc…
Nắm bắt những lợi thế trên của TPHCM, các doanh nghiệp Nhật Bản đang có xu hướng dịch chuyển địa điểm sản xuất từ nhiều nước trong khu vực châu Á đến Việt Nam. Theo ông Hirotaka Yasuzumi, Giám đốc điều hành Tổ chức thúc đẩy ngoại thương Nhật Bản, có đến 60% doanh nghiệp Nhật Bản cho biết sẽ tiếp tục chuyển vốn đầu tư vào Việt Nam trong thời gian tới. 24,4% doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư tại Thái Lan và Trung Quốc sẽ thực hiện chiến lược Trung Quốc + 1 và Thái Lan + 1, tức doanh nghiệp Nhật Bản vẫn duy trì đầu tư tại Trung Quốc, Thái Lan nhưng mở rộng đầu tư thêm nhà máy tại Việt Nam.
TPHCM hiện có số lượng doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư lên tới 765 công ty, là địa điểm đầu tư lớn nhất của Nhật Bản ở Việt Nam. Trong tương lai, nếu xét từ lợi ích của việc liên kết kinh tế trong khu vực ASEAN được tăng cường, xu hướng này đang được kỳ vọng còn đẩy mạnh hơn nữa. Ông Mukuta Satochi, |
Lý giải thực tế này, nhiều doanh nghiệp cho biết, so với môi trường đầu tư của các nước trong khu vực ASEAN, Việt Nam có lợi thế lớn về chi phí hoạt động thấp hơn, nhân công lao động dồi dào và diện tích đất ưu đãi đầu tư công nghiệp lớn. Chính sách hỗ trợ đầu tư đã được nới rộng, nhất là mức độ rủi ro trong đầu tư của doanh nghiệp đã cải thiện đáng kể, tăng được niềm tin cho các nhà đầu tư Nhật Bản.
Quan trọng hơn, Việt Nam đang có cơ hội được hưởng mức thuế suất ưu đãi khi hàng loạt hiệp định thương mại được thông qua trong thời gian tới. Tuy nhiên, cộng đồng DN Nhật cũng đề nghị Chính phủ Việt Nam cần sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật; chính sách thuế rõ ràng, minh bạch hơn. Thủ tục cấp phép đầu tư cần giản đơn hơn nữa. Về hạ tầng kết nối giao thông, cần phải đồng đều giữa các tỉnh, thành. Riêng lương công nhân, cần tăng theo lộ trình để công ty Nhật Bản có thể thích ứng.
Đẩy mạnh cải cách hành chính
Ông Nakajima Satoshi, Tổng Lãnh sự Nhật Bản tại TPHCM, cho biết các tập đoàn kinh tế lớn thuộc Liên đoàn Kinh tế Keidanren Nhật Bản đã chính thức sang TPHCM để tìm hiểu môi trường đầu tư. Qua đó cho thấy sự kỳ vọng lớn lao vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam cũng như mong muốn đầu tư vào Việt Nam của các doanh nghiệp Nhật Bản. Vấn đề còn lại là Chính phủ Việt Nam cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hệ thống chính sách để tạo điều kiện Nhật Bản tham gia đầu tư đa dạng các ngành tại Việt Nam trong thời gian tới.
Để hỗ trợ doanh nghiệp TPHCM và Nhật Bản hợp tác kinh doanh và đầu tư, TP đã triển khai nhiều chương trình, như triển lãm liên minh các doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ; diễn đàn kết nối doanh nghiệp Việt Nam - Nhật Bản; các hội thảo chuyên đề, các buổi kết nối giao thương và các đoàn xúc tiến thương mại - đầu tư tại Nhật Bản… Đặc biệt, hàng năm TP tổ chức hội nghị bàn tròn với cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản để kịp thời lắng nghe, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư tại TP.
 |
Các thực tập sinh tìm hiểu cơ hội việc làm với các doanh nghiệp Nhật Bản. |
Ông Lê Thanh Liêm, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, khẳng định: “Để tiếp tục đẩy mạnh đổi mới mô hình tăng trưởng, TPHCM hy vọng tiếp tục nhận được sự hợp tác, hỗ trợ tích cực của chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản qua việc chia sẻ kinh nghiệm quản lý, tăng cường chuyển giao công nghệ, hỗ trợ ODA và lựa chọn TPHCM như một điểm đến ưu tiên đầu tư, đặc biệt đối với các dự án phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, công nghiệp hỗ trợ và nông nghiệp công nghệ cao.
TP luôn chào đón, đồng hành và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có các nhà đầu tư Nhật Bản, đến tìm hiểu cơ hội và đầu tư, kinh doanh lâu dài và có hiệu quả tại TP.
Bà Lê Thị Huỳnh Mai, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư, cho biết thêm, TPHCM đã tập trung đơn giản hóa và công khai quy trình thủ tục đầu tư nước ngoài; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình quản lý; thủ tục đầu tư nhanh chóng (đăng ký doanh nghiệp 3 ngày, đăng ký đầu tư 15 ngày); giảm thời gian thực hiện các thủ tục thuế, hải quan (97% kê khai thuế điện tử, thủ tục thuế rút ngắn còn 171 giờ trong năm 2015).
Hiện TPHCM đang đầu tư cơ sở hạ tầng hiện đại như các tuyến metro, monorail; hoàn thiện các tuyến đường vành đai, đẩy nhanh tiến độ di dời và phát triển hệ thống cảng biển; tạo quỹ đất thuận lợi cho nhà đầu tư (hoàn thiện quy hoạch và xây dựng cơ sở hạ tầng Khu công nghệ cao 2, Khu đô thị cảng Hiệp Phước…). TP cũng tổ chức thường xuyên các chương trình gặp gỡ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ công…
