Các nhà đầu tư ở Hoa Kỳ đang sử dụng một loại quỹ mới gọi là SPV (công cụ mục tiêu đặc biệt). Không giống quỹ đầu tư mạo hiểm thường đầu tư một lúc vào nhiều công ty khởi nghiệp khác nhau, SVP không đầu tư tràn lan mà chỉ duy nhất vào một công ty và cũng chỉ vào một thời điểm nhất định.
Quỹ SVP thường nhận những tấm séc giá trị lớn từ nhà đầu tư để cạnh tranh với những nhà đầu tư từ các quỹ tương hỗ, quỹ đầu cơ và ngân hàng đã rót hàng tỷ USD vào giai đoạn sau của các công ty khởi nghiệp. Và thời điểm đó, các doanh nghiệp đầu tư mạo hiểm cũng nhận thấy rằng họ nên bán ra số cổ phần nắm giữ trong công ty khởi nghiệp vì giá trị thị trường của những công ty này tăng lên rất nhanh.
Hơn nữa, theo nhận định của giới chuyên môn, một nhóm nhỏ nhưng đầy quyền lực gồm các doanh nhân và giám đốc điều hành tận dụng quyền tiếp cận các công ty khởi nghiệp và đã tăng nguồn vốn SPV đổ vào những doanh nghiệp như hãng vận chuyển hàng hóa Instacart và hãng Coinbase, chuyên xử lý tiền ảo Bitcoin.
Elad Gil, một cựu giám đốc điều hành của Google, đã gây quỹ được hàng chục triệu USD từ các nhân viên hiện tại và nhân viên cũ của Google, Facebook và Twitter trong tổng số tiền 220 triệu USD được đầu tư vào Công ty Instacart hồi đầu năm 2015; qua đó nâng giá trị thị trường của công ty này lên 2 tỷ USD. Coinbase cũng cho biết trong tháng giêng vừa rồi, quỹ SPV đã đầu tư vào công ty và chiếm không quá 3% tổng số vốn đầu tư 75 triệu USD.
 |
Lyft đã gọi được vốn 10 triệu USD từ một quỹ SPV |
SPV được biết tới nhiều khi 2 mạng xã hội Facebook và Twitter tiến hành các đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Chris Sacca, một cựu giám đốc điều hành của Google, đã giúp phổ biến xu hướng này. Vài năm trước khi Twitter chào bán cổ phiếu công khai năm 2013, ông mua hàng trăm triệu USD cổ phiếu cá nhân của Twitter từ các giám đốc điều hành và các nhà đầu tư ban đầu.
Ông mua cho J.P.Morgan và Công ty Đầu tư Rizvi, và những cổ phiếu này hiện được định giá khoảng... 4,2 tỷ USD. Các ngân hàng đầu tư cũng ưu ái dành cho khách VIP được hưởng nhiều ưu đãi lớn. Năm 2011, Goldman Sachs đã lập quỹ SPV nhằm bán ra số cổ phiếu của Facebook do khách hàng của mình nắm giữ trị giá 50 tỷ USD, 1 năm trước khi Facebook lên sàn và được định giá 100 tỷ USD.
Tuy nhiên, nhiều quỹ SPV xuất hiện trước đó đã mua cổ phiếu từ nhân viên hoặc nhà đầu tư ban đầu. Và những công ty khởi nghiệp như Uber Technologies đã tìm cách ngăn chặn việc giao dịch các cổ phiếu này, còn những cơ quan thực thi luật pháp của chính phủ lại ra sức chặn đứng những người trung gian đang tìm cách mua lại loại cổ phiếu được cho là thứ cấp này nhằm thu được nhiều lời.
Các SPV sau này chỉ liên quan tới cổ phiếu cấp một do các công ty phát hành, những cổ phiếu này quỹ SPV được phép đầu tư. Trong những tháng gần đây, nhiều công ty đã tìm đến SPV để vay những khoản vốn lớn. Hãng phân tích dữ liệu Palantir đã nhờ cậy đến quỹ SPV của nhà đầu tư tỷ phú Peter Thiel.
Hồi tháng 3, dịch vụ chia sẻ xe Lyft đã gọi được vốn 10 triệu USD từ một quỹ SPV (trong số 530 triệu USD gọi được trong tháng). Cũng trong tháng 3, Lyft được định giá lên tới 2,5 tỷ USD. Trong 12 tháng qua, có ít nhất 70 công ty trên toàn thế giới đã nâng mức vốn lên một tỷ USD hoặc cao hơn nữa. Cùng lúc, nhiều công ty được định giá cao gấp đôi so với trước.
(Theo WSJ)
