Ewan Maccoll với “Bài ca Hồ Chí Minh”

Vào đêm 7-5-1954, khi quân ta đã cắm cờ “Quyết chiến Quyết thắng” trên nóc hầm Decastri từ cuối chiều, ở chỉ huy sở Mường Phăng, nhạc sĩ Đỗ Nhuận bắt đầu cảm hứng viết ca khúc “Chiến thắng Điện Biên”, thì ở nước Anh, nhạc sĩ Ewan Maccoll đã nói với những người bạn mình bao nhiêu tâm sự về sự kiện lịch sử chấn động địa cầu này.

Đã có không ít những ca khúc ngợi ca Bác Hồ của các nhạc sĩ nước ngoài như Hoa Kỳ, Chile, Đức, Nga... nhưng “Bài ca Hồ Chí Minh” của nhạc sĩ người Anh Ewan Maccoll là ca khúc có sức lan tỏa mạnh mẽ trên thế giới, cũng như ở Việt Nam từ nhiều thập niên qua. Nó cũng có một hoàn cảnh ra đời khá đặc biệt.

Vào đêm 7-5-1954, khi quân ta đã cắm cờ “Quyết chiến Quyết thắng” trên nóc hầm Decastri từ cuối chiều, ở chỉ huy sở Mường Phăng, nhạc sĩ Đỗ Nhuận bắt đầu cảm hứng viết ca khúc “Chiến thắng Điện Biên”, thì ở nước Anh, nhạc sĩ Ewan Maccoll đã nói với những người bạn mình bao nhiêu tâm sự về sự kiện lịch sử chấn động địa cầu này.

Ông đánh giá rất cao dân tộc Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh qua những bài viết, những cuốn sách của học giả thế giới. Nhờ đó, ông đã có cảm hứng viết ca khúc “Bài ca Hồ Chí Minh” từ một làn điệu dân ca cổ Saxon như để nói lên tình cảm của người dân nước Anh với Bác Hồ. Ca khúc có nội dung được chia làm 9 ca từ nhỏ, được hát cùng một giai điệu. Do sức quyến rũ của giai điệu, “Bài ca Hồ Chí Minh” đã nhanh chóng được dịch và lan truyền ra khắp thế giới. Ca khúc đã được chính Ewan Maccoll và vợ là nữ nghệ sĩ Hoa Kỳ Peggy Seeger thể hiện rất “hot”, luôn luôn được “bis” biểu diễn lại. Peggy Seeger lại chính là em ruột nhạc sĩ phản chiến Peter Seeger, tác giả ca khúc “Thày giáo Bác Hồ” cũng rất nổi tiếng. 

Trong đêm khai mạc Đại hội liên hoan Quốc tế ca hát phản kháng chiến tranh Việt Nam tại Cu Ba năm 1967, vợ chồng ông cũng hát ca khúc này với sự chào đón là những tràng vỗ tay không ngớt. NSƯT Quang Hưng ở đoàn Việt Nam đã từng tâm sự: “Tôi xúc động đến trào nước mắt khi nghe ca khúc ca ngợi Bác Hồ của một nhạc sĩ nước ngoài ở cách xa ta nửa vòng trái đất. Hàng ngàn thính giả đã lặng đi khi nghe Ewan Maccoll hát”.

Trong liên hoan, NSƯT Quang Hưng đã truyền đạt cho Ewan Maccoll hát hành khúc “Tiến về Sài Gòn” của Lưu Hữu Phước (khi đó bút danh là Huỳnh Minh Siêng) còn Ewan Maccoll tập cho ca sĩ Quang Hưng hát “Bài ca Hồ Chí Minh”. Những ngày tiếp theo, Ewan Maccoll hát “Tiến về Sài Gòn”, còn NSƯT Quang Hưng hát “Bài ca Hồ Chí Minh”. Giọng họ như hòa làm một. Khi  liên hoan kết thúc, Ewan Maccoll đã trao tặng cho ca sĩ Quang Hưng “Bài ca Hồ Chí Minh”, ngoài bìa nhạc phẩm có ghi mấy câu thơ:

Trên đời có những vật không thể thay đổi

Có những con chim không khuất phục bao giờ

Có những tên người sống mãi với thời gian

Hồ Chí Minh

 Vợ chồng nhạc sĩ người Anh Ewan Maccoll. Bản nhạc “Bài ca Hồ Chí Minh”. Cố NSƯT Quang Hưng - người biểu diễn thành công nhất ca khúc “Bài ca Hồ Chí Minh”.

Vợ chồng nhạc sĩ người Anh Ewan Maccoll. 

 Vợ chồng nhạc sĩ người Anh Ewan Maccoll. Bản nhạc “Bài ca Hồ Chí Minh”. Cố NSƯT Quang Hưng - người biểu diễn thành công nhất ca khúc “Bài ca Hồ Chí Minh”.

 Bản nhạc “Bài ca Hồ Chí Minh”.

Vợ chồng nhạc sĩ người Anh Ewan Maccoll. Bản nhạc “Bài ca Hồ Chí Minh”. Cố NSƯT Quang Hưng - người biểu diễn thành công nhất ca khúc “Bài ca Hồ Chí Minh”.

 Cố NSƯT Quang Hưng - người biểu diễn thành công nhất ca khúc 
“Bài ca Hồ Chí Minh”.

NSƯT Quang Hưng mang ca khúc về Việt Nam, rồi cùng nhạc sĩ Phú Ân phỏng dịch ra tiếng Việt. Ca khúc đã được NSƯT Quang Hưng thu thanh và lan truyền trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam. Nhiều năm sau, nó được in trong tập nhạc “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” của Nhà xuất bản Âm Nhạc (Dihavina) và được biểu diễn trên kênh VTV3 với sự thể hiện của NSƯT Quang Hưng và nhạc sĩ Phú Ân. Gần đây nó được in trong tập nhạc về Bác Hồ nhân kỷ niệm 125 năm sinh nhật Người (19-5-1890 – 19-5-2015). Nó cũng sẽ được hát vang trong chương trình ca nhạc của VTV1 đêm 19-5-2015 tới.

Từ sau khi bà Peggy Seeger qua đời 1989, Ewan Maccoll vẫn hát “Bài ca Hồ Chí Minh” một mình ở nhiều sân khấu. Cảm phục tình yêu của ông với Bác Hồ, người viết bài này đã dịch toàn bộ 9 khúc ca của ca khúc này ra tiếng Việt trong tập nhạc nói trên.

Các tin khác