Thời gian gần đây, dự án đào con kênh nối liền Ấn Độ Dương với biển Đông xuyên ngang bán đảo phía Nam của Thái Lan đã xuất hiện trở lại. Kênh đào Kra, tên gọi của dự án này, sẽ giúp tàu buôn từ Ấn Độ Dương lên vùng Đông Bắc Á không phải đi vòng qua eo biển Malacca ngoài khơi bờ biển phía Nam của Malaysia.
Dự án kênh đào Kra đã có từ nhiều thế kỷ nay. Ngay từ thời vương quốc Ayuthaya, ý tưởng đào một con kênh xẻ ngang bán đảo Nam Thái Lan tránh phải đi vòng qua eo biển Malacca đã từng được thảo luận. Ý tưởng đó là đào một con kênh dài chừng 100km đi ngang qua eo đất Kra cho phép rút ngắn được khoảng 48 giờ so với hành trình bình thường mà các thương thuyền hay tàu dầu phải đi qua eo biển Malacca. Một vài nghiên cứu cho thấy điều đó cho phép tiết kiệm mỗi năm khoảng 50 tỷ USD. Trong khi đó, eo biển Malacca đang trong tình trạng quá tải và hoạt động hải tặc ngoài khơi eo biển này khá nhiều. Vì vậy, kênh đào Kra giúp giảm bớt gánh nặng cho eo biển.
Cách đây 10 năm, các công ty Trung Quốc đã từng nghiên cứu kỹ vấn đề này, nhưng không đưa ra được kết quả cụ thể nào. Tháng 3-2014, báo chí Trung Quốc đưa tin Công ty LiuGong Machinery-XCMG và Công ty Công nghiệp nặng Sany chuẩn bị triển khai dự án này nhưng sau đó các công ty trên đều lên tiếng bác bỏ thông tin này. Trung Quốc quan tâm nhiều đến điều này bởi những căng thẳng giữa Bắc Kinh với các nước Đông Nam Á liên quan đến tranh chấp chủ quyền trên biển Đông, nhưng đồng thời cũng do sự hiện diện của hải quân Hoa Kỳ trong khu vực.
Trong trường hợp eo biển Malacca bị đóng do căng thẳng gia tăng, kênh đào Kra sẽ là mạch giao thông sống còn cho việc vận chuyển dầu khí nhập khẩu về Trung Quốc. Bắc Kinh từng được cho là có kế hoạch xây dựng kênh đào Kra trong 10 năm, với số lượng nhân công khoảng 30.000 người và chi phí vào khoảng 20-25 tỷ USD.
 |
Vị trí đào kênh đào Kra nối Ấn Độ Dương với biển Đông. |
Ngoài Trung Quốc, Thái Lan đương nhiên sẽ là nước hưởng lợi nhiều nhất trong khối ASEAN. Không chỉ do quyền sử dụng kênh đào Thái Lan sẽ được hưởng, mà còn do tác động kích thích tăng trưởng kinh tế của dự án này sẽ đem lại ngay từ lúc khởi động công trình. Hơn nữa, Thái Lan còn dự tính mở các đặc khu kinh tế và các khu công nghiệp ngay chính lối vào và lối ra con kênh, đặt trọng tâm vào công nghiệp dầu khí.
Một quốc gia nữa cũng được hưởng lợi đó là Myanmar, vì đến nay để xuất khẩu hàng hóa, Myanmar buộc phải đi đường vòng dài xuống phía Nam qua eo biển Malacca, trong khi quốc gia này lại nằm rất gần với kênh Kra. Ngược lại, có thể Malaysia, Singapore và ngay cả Indonesia sẽ bị mất quyền lợi, nếu kênh Kra được hình thành, bởi lưu thông hàng hải trên vùng lãnh hải của họ chắc chắn sẽ bị giảm xuống.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng Thái Lan cũng đang rất cân nhắc việc có để cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư hay không (nếu có). Bởi từ các dự án đường sắt, Thái Lan nhận ra rằng việc xích lại gần với Bắc Kinh về mặt kinh tế cũng có những bất lợi. Những khoản tín dụng do các ngân hàng Trung Quốc tài trợ các dự án đường sắt tại Thái Lan có lãi suất 4%/năm, cao hơn lãi suất chung của các quốc gia như Nhật Bản dành cho những dự án tương tự. Đó là chưa kể đại bộ phận nhân công tại các công trường có chủ đầu tư Trung Quốc tại Thái Lan sẽ là người Trung Quốc. Chính vì vậy Bangkok đã từ chối vay tiền của Trung Quốc cho các dự án đường sắt.
