Trong một động thái khẩn cấp lần thứ 5 kể từ tuần trước, Ngân hàng Trung ươn Ukraine (NBOU) hôm 3-3 đã nâng lãi suất lên 30%/năm, mức cao nhất thế giới, từ mức 19,5%/năm trước đó.
“Chúng tôi phải hành động để ổn định tình hình trên các thị trường cho vay và tiền tệ” - Thống đốc Valeriya Gontareva nói. Chi phí lãi vay cao sẽ gia tăng sức ép lên các công ty địa phương và các hộ gia đình, vốn đang phải đấu tranh với suy thoái. Sự lao dốc kinh khủng của đồng hryvnia đã gia tăng tâm lý hoảng loạn của người mua hàng và cả các ngân hàng.
Trước khi quyết định đẩy lãi suất lên mức cao nhất kể từ năm 2000, NBOU sử dụng các biện pháp kiểm soát vốn chặt chẽ và đóng băng kinh doanh tiền tệ 1 ngày để ổn định đồng hryvnia. “Bức tranh đã bị nhòe: mỗi ngày là một biện pháp khác nhau được đưa ra, trong khi những gì dân chúng cần là một bức tranh chính sách rõ ràng của ngân hàng trung ương” - Simon Quijano-Evans, Giám đốc nghiên cứu thị trường mới nổi của Commerzbank AG ở London, nói trong một phân tích.
Đồng hryvnia đã mất giá 60% so với USD trong vòng 1 năm qua. Kể từ đầu năm tới nay, đồng tiền này đã có tới 5 lần tăng giảm 15% chỉ trong 1 ngày. Các nhà hoạch định chính sách đang triển khai những biện pháp thắt chặt trong bối cảnh Ukraine đang nỗ lực đạt được một khoản vay ứng cứu từ IMF do bị các cuộc chiến với 2 nhóm ly khai ở miền Đông đốt hết khoảng 15,2% nền kinh tế trong vòng 1 quý qua.
Các nhà chức trách hiện đang duy trì yêu cầu các nhà xuất khẩu trong nước phải chuyển đổi 75% doanh thu ngoại tệ của họ sang nội tệ, hòng ngăn chặn chảy máu vốn. “Lãi suất cao hơn sẽ thêm lý do để tin rằng kinh tế Ukraine sẽ tiếp tục suy thoái năm thứ 2 liên tiếp” - theo William Jackson và Liza Ermolenko, các nhà phân tích của Capital Economics Ltd.
Cùng với nền kinh tế suy thoái, hryvnia đã lâm vào trạng thái khủng hoảng, lạm phát tới 28,5% trong tháng 1, cao thứ hai thế giới sau Venezuela. Tốc độ tăng giá hàng năm có thể lên đến 272%, theo ước tính dựa trên giá hryvnia chợ đen của Steve Hanke, Giáo sư kinh tế ứng dụng tại Đại học Johns Hopkins kiêm Giám đốc Dự án Troubled Currencies tại Viện Cato.
Trong một dấu hiệu khủng hoảng ngành công nghiệp tài chính, chính phủ Ukraine hôm 3-3 tuyên bố Delta Bank, nhà cho vay lớn thứ tư của nước này, đã mất khả năng thanh toán. Chất lượng tài sản của ngân hàng quá kém khiến chính phủ không thể quốc hữu hóa.
 |
Đồng hryvnia đã mất giá 60% so với USD trong vòng 1 năm qua. |
Một thỏa thuận ngừng bắn đạt được vào tháng trước ở Minsk, Belarus làm thắp lên hy vọng về tình hình Ukraine. Tuy nhiên, tin mới nhất cho biết đã có giao tranh trở lại. Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết binh sĩ Nga vẫn tuần hành trong các khu vực tranh chấp. Kiev và các đồng minh cáo buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin thêm dầu vào lửa bằng việc cung cấp cho phe ly khai vũ khí, tiền mặt, tin tình báo và cả binh lính.
Cho đến nay Điện Kremlin một mực phủ nhận các cáo buộc này. Đã có hơn 6.000 người bị giết chết trong các xung đột ở Ukraine, theo ước tính của Liên Hiệp quốc.
NBOU đang đứng trước sức ép phải gia tăng các biện pháp thắt chặt tiền tệ trong bối cảnh dự trữ ngoại tệ trong tháng 1 đã rơi xuống mức thấp nhất hơn 10 năm. Thứ trưởng Tài chính thứ nhất của Ukraine, Ihor Umanskyi, cho biết hôm 27-2 rằng sẽ nhờ IMF lấp vào kho dự trữ ngoại tệ. Tất cả những biện pháp tìm kiếm của IMF để đổi lại khoản ứng cứu 17,5 tỷ USD đã được các nhà làm luật ở Kiev thông qua.
“Việc tăng lãi suất sẽ làm tăng sức hấp dẫn của hryvnia, do đó sẽ là một yếu tố tích cực, nhưng tôi không chắc rằng nó đủ sức để vá lỗ hổng thâm hụt khá trầm trọng nguồn cung USD” - theo Fyodor Bagnenko, một nhà giao dịch của Dragon Capital ở Kiev. “Điều cần thiết lúc này là phải có sự kết hợp của các biện pháp hành chính và tiền tệ”.
