Thống kê cho thấy lợi nhuận của hầu hết NH trong năm 2014 đều tăng khá mạnh so với năm 2013, bất chấp chi phí dự phòng tài chính cũng tăng mạnh. Bên cạnh đó nợ xấu của hầu hết NH đều giảm mạnh. Phải chăng đây là một dấu hiệu cho thấy hệ thống NH bắt đầu tốt dần?
 |
Thống kê báo cáo hợp nhất của 9 NH niêm yết trên 2 sở giao dịch chứng khoán, chi phí trích lập dự phòng (TLDP) trong năm 2014 là 21.088 tỷ đồng, tăng hơn 20% so với năm trước. Trong đó, chỉ riêng 4 NH dẫn đầu gồm BIDV, Vietcombank, VietinBank, MB đã chiếm đến 17.576 tỷ đồng dành cho TLDP tín dụng, tăng hơn 1.000 tỷ đồng. BIDV là NH dẫn đầu với 7.084 tỷ đồng cho chi phí TLDP rủi ro tín dụng, giảm 600 tỷ đồng so với năm 2013.
Khoản chi phí này chiếm đến gần 45% so với thu nhập lãi thuần cả năm của NH này. Dù vậy, lợi nhuận sau thuế của BIDV vẫn tăng hơn 23% và đạt 4.992 tỷ đồng. Sau BIDV, chi phí TLDP của các NH khác cũng ở mức khá cao: Vietcombank với 4.572 tỷ đồng, tăng gần 30%, MB là 2.019 tỷ đồng, tăng 6%. NH lớn tách ra khỏi nhóm có mức tăng trưởng TLDP tăng là VietinBank với 3.902 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ. Một NH luôn có tỷ lệ nợ xấu khá thấp là Sacombank thì năm 2014 chi phí TLDP cũng đã tăng đột biến.
Cụ thể TLDP từ 435 tỷ đồng năm 2013 lên 963 tỷ đồng cuối năm 2014. Tuy vậy, bù lại Sacombank đang là NH có mức nợ xấu rất thấp, chưa tới 1,2% tổng dư nợ.
Cùng với việc tăng TLDP, tỷ lệ nợ xấu của hầu hết NH cũng giảm mạnh. Thống kê số liệu nợ xấu của 8 NH đang niêm yết trên sàn chứng khoán cho thấy tổng nợ xấu 32.096 tỷ đồng, tăng 256 tỷ đồng so với cuối năm trước. Dù vậy, tỷ lệ nợ xấu so với tổng dư nợ tín dụng của các NH chỉ còn 1,84%, thấp hơn mức 2,11% của đầu năm.
Nhóm tỷ lệ nợ xấu thấp dưới 2% có BIDV là 1,92% tổng dư nợ, giảm mạnh từ mức 2,26% cuối năm 2013; Sacombank là 1,19%, thấp hơn mức 1,46% năm trước; VietinBank cũng có mức nợ xấu thấp là 1,12%, tăng nhẹ so với mức 1% cuối năm 2013. Những NH có tỷ lệ nợ xấu giảm khác là Vietcombank từ mức 2,73%/năm 2013 xuống còn 2,31% cuối năm 2014.
Đặc biệt, SHB đã giảm hơn một nửa tỷ lệ nợ xấu từ mức hơn 4% chỉ còn 2,02%. Tương tự nợ xấu của ACB cũng giảm từ 3,03% xuống còn 2,18% tổng dư nợ. Hy hữu một NH có nợ xấu tăng là MB từ 2,46% lên 2,87%.
Bất chấp việc phải tăng TLDP nợ xấu nhưng lợi nhuận của nhiều NH đã cho thấy cũng tăng khá ấn tượng. Tổng lợi nhuận sau thuế của 8 NH đang niêm yết đạt 21.796 tỷ đồng, tăng 7,14% so với cùng kỳ năm trước. Một số NH lợi nhuận tăng mạnh là BIDV với mức lợi nhuận sau thuế đạt 4.992 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ.
Tiếp theo là các NH như MB, ACB, SHB cũng có lợi nhuận tăng mạnh. Đặc biệt, một NH chưa niêm yết là Techcombank có mức tăng trưởng lợi nhuận lên tới 64% và đạt hơn 1.000 tỷ đồng. Ngược lại cũng có một số NH lợi nhuận sụt giảm nhẹ là Sacombank và VietinBank. Đặc biệt NH sụt giảm rất mạnh là NH Quốc dân (NCB), lợi nhuận năm 2014 của NCB chỉ đạt 8,3 tỷ đồng.
Một trong những nguyên nhân tạo nên kết quả “kỳ tích” cho các NH là hoạt động tín dụng năm 2014 của các NH có sự tăng trưởng tốt. Thống kê cho thấy trung bình tín dụng của các NH niêm yết tăng 18%, cao hơn rất nhiều so với bình quân của nền kinh tế.
Các NH như Vietcombank tăng trưởng 30% so với đầu năm, SHB tăng hơn 36%, NCB tăng hơn 23%, VietinBank tăng hơn 16%, BIDV là 14%, MB là 14,6%... Việc tín dụng tăng nhanh đã góp phần làm cho doanh thu từ hoạt động tín dụng được cải thiện. Bên cạnh đó, tỷ lệ nợ xấu của các NH cũng đã giảm đáng kể do hoạt động tín dụng được mở rộng.
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, nợ xấu của các NHTM năm 2014 giảm là do Thông tư 780 cho phép giãn một số khoản nợ NHTM và doanh nghiệp thỏa thuận được với nhau. Sang năm 2015, khi áp dụng những chuẩn mực mới phân loại nợ theo Thông tư 02 áp lực xử lý nợ xấu vẫn còn rất lớn. Như vậy, bên cạnh những điểm tích cực “bề nổi” thì “bề chìm” của hệ thống NH vẫn còn không ít rủi ro.
