Toilet là một trong những phát kiến tuyệt vời nhất trong lịch sử nhân loại vào cuối thế kỷ 19. Chỉ cần một cái giật nước, chất lượng cuộc sống con người đã tốt hơn và tuổi thọ cũng cao hơn. Mới đây, độc giả của Tập san Y khoa Anh quốc đã bầu chọn hệ thống vệ sinh nối kết với toilet là tiến bộ y khoa vĩ đại nhất trong suốt 150 năm qua.
Thế nhưng, theo công bố của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 40% dân số toàn cầu (khoảng 2,6 tỷ người) không có cơ hội sử dụng tiện ích vệ sinh tối thiểu này. Hậu quả là các căn bệnh từ đường tiêu hóa như tiêu chảy đã làm hơn 2 triệu người tại các nước đang phát triển tử vong mỗi năm.
Cách đây không lâu, quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates Foundation của vợ chồng tỷ phú Bill Gates đã tài trợ cho 8 trường đại học Hoa Kỳ thiết kế các loại toilet xử lý hiệu quả nước tiểu nhưng không làm hao tốn nước hay tạo ra năng lượng mới bằng cách chuyển hóa chất thải từ người thành than hoặc gas.
Quỹ yêu cầu chi phí xây dựng một toilet trong tương lai, kể cả bảo dưỡng sẽ không quá 0,05USD/người sử dụng/ngày - đây là giá người tiêu dùng tại các nước đang phát triển có thể trả được. Điều này cũng sẽ cho phép các nhà đầu tư tư nhân đẩy mạnh sản xuất và phân phối các kiểu dáng toilet sáng tạo mới.
Một nghiên cứu của WHO cũng cho rằng cứ mỗi USD đầu tư cho việc cải thiện vệ sinh và nước uống sẽ tạo ra những lợi ích về kinh tế từ 3-34USD nhờ tiết kiệm chi phí y tế, tránh tử vong, tăng năng suất và tỷ lệ học sinh đến trường…
Tôi được biết TPHCM sẽ mời gọi đầu tư hơn 100 toilet tiêu chuẩn 4-5 sao tại 24 quận, huyện của TP để phục vụ miễn phí người dân và khách du lịch. Trước đó, 10 toilet 5 sao tại khu trung tâm TP đưa vào hoạt động đã nhận được sự ủng hộ của người dân. Không rõ toilet 5 sao công cộng này có thật sự tương đương với tiêu chuẩn khách sạn 5 sao hay không, nhưng theo tôi, toilet không nhất thiết phải là 4-5 sao mà chỉ cần đảm bảo những tiện ích tối thiểu như nước rửa tay, xà bông, giấy vệ sinh, xử lý chất thải và thông thoáng. Ngoài ra, để toilet luôn sạch, bên cạnh việc quản lý cũng phải có thêm sự hợp tác của người sử dụng với ý thức giữ vệ sinh chung.
 |
Áp phích cổ động giữ gìn vệ sinh công cộng trong toilet của |
Tại Singapore, Cục Quản lý Môi trường (NEA) thậm chí còn có những áp phích giáo dục người dân sử dụng toilet đúng cách ngay tại “địa bàn”. Thậm chí có bích chương nói rõ “tư thế” của quý ông trong lúc “tác nghiệp” là “nhằm đúng mục tiêu” để giúp tránh làm dơ sàn toilet.
Dẫu hiện đại đến mấy, toilet 5 sao ở Singapore cũng có nhiều lựa chọn cho người dùng như xí xổm, xí bẹt và cả thiết kế đặc thù dành cho trẻ con, phụ nữ mang thai và người tàn tật. Điều đáng tiếc trong toilet công cộng ở Singapore là tình trạng hút thuốc của một số quý ông mặc dù đã có bảng cấm. Tệ hơn nữa là tình trạng viết, vẽ bậy của một số đối tượng vô ý thức vẫn còn rải rác đây đó.
Nhưng đáng học hỏi từ Singapore là nhiều nơi đã cho phép quảng cáo cả trong lẫn ngoài. Nguồn thu từ quảng cáo có thể giúp doanh nghiệp tái đầu tư nhân rộng mô hình này ra nhiều nơi khác. Theo khảo sát của Tổ chức Toilet Thế giới, người dùng toilet cũng cảm thấy thoải mái khi nhìn bản quảng cáo khi vào toilet.
Nhiều khu mua sắm lớn ở Singapore đã có nhiều pa nô hay clip quảng cáo khá thú vị và tao nhã tạo “hứng khởi” cho người dùng. Tại sân bay Changi, sau khi “hành sự” xong, người sử dụng toilet có thể nhất nút cho điểm người phụ trách quét dọn trong ca hay trong ngày. Xem ra cái nội hàm “xã hội hóa” đã được áp dụng triệt để ở một đảo quốc có tỷ lệ toilet tính trên đầu người cao nhất thế giới.
Singapore, ngày 11-11-2014
