Đúng như nghi ngại của nhiều người về chất lượng Sách hay 2014, chỉ sau khi công bố vài ngày, ê-kíp điều hành giải thưởng này phải lên tiếng xin lỗi công chúng vì đã… tôn vinh tác phẩm tái bản cẩu thả.
Căn cứ theo bản in của Nhà xuất bản Thời Đại, giải thưởng Sách hay 2014 đã trao cho cuốn “Văn hóa tộc người Việt Nam” của Nguyễn Từ Chi. Đáng tiếc thay, tác phẩm trên vốn được in từ năm 1996 ở Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin với tên gọi “Góp phần nghiên cứu văn hóa và tộc người”. Không chỉ không liên hệ với tác giả về bản quyền, cuốn “Văn hóa tộc người Việt Nam” dùng thao tác sao chép khá vụng về, bìa ngoài in đơn vị cấp giấy phép là Nhà xuất bản Thời Đại, nhưng bên trong lại chú thích đơn vị cấp giấy phép là Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.
Chính vì sự lôm côm trong việc ấn hành “Văn hóa tộc người Việt Nam”, Nhà xuất bản Thời Đại tiếp tục bị phát hiện có hành vi khuất tất đối với một cuốn sách của Trần Quốc Vượng. TS. Trần Thúy Anh, con gái của cố GS. Trần Quốc Vượng, đã thắc mắc rằng tại sao cuốn “Văn hóa Việt Nam - tìm tòi và xay ngẫm” của bố mình do Nhà xuất bản Văn học in năm 2003 lại biến thành cuốn “Văn hóa Việt Nam” mà không ai đả động gì đến bản quyền. Ngoài chuyện tùy tiện thay đổi tên sách, Nhà xuất bản Thời Đại còn ngang nhiên cắt bỏ một số phần trong tác phẩm của Trần Quốc Vượng mà không hề đoái hoài đến gia đình và thân nhân của tác giả đã mất.
Nguyễn Từ Chi và Trần Quốc Vượng đều là những nhân vật tên tuổi. Tác phẩm của họ đều được trao giải thưởng Hồ Chí Minh. Vậy mà, khi họ qua đời thì sách của họ lại bị tái bản một cách vô tội vạ. Vì sao ra nông nỗi kia? Rất đơn giản, do Nhà xuất bản Thời Đại giao hết cho công ty sách tư nhân làm bản thảo.
Trước bức xúc của dư luận, Cục Xuất bản đã vào cuộc và xử phạt hành chính Nhà xuất bản Thời Đại về sai phạm trong quy trình tái bản 2 tác phẩm của Nguyễn Từ Chi và Trần Quốc Vượng. Bày tỏ thái độ thiện chí, Nhà xuất bản Thời Đại và công ty sách Minh Thành, doanh nghiệp đã đầu tư in “Văn hóa tộc người Việt Nam” và “Văn hóa Việt Nam”, đã có công văn gửi các nhà phát hành về việc hỗ trợ thu hồi 2 cuốn sách trên.
Sở hữu trí tuệ đã được thực thi ở nước ta từ lâu. Thế nhưng, sách tái bản vẫn tồn tại nhiều bất ổn cần được giám sát nghiêm túc hơn.
