Nhiều người biết đến ông Hàn Tấn Quang không chỉ là một người làm báo hơn 25 năm, mà còn là một nhà sưu tập tem với hơn 20 bộ chuyên đề quý giá và độc đáo được ông sưu tầm trong gần 40 năm qua. Có dịp diện kiến với ông, mọi người ít được nghe nói về nghề báo mà lại được ông chia sẻ về những thú vui tao nhã trong việc sưu tầm tem hay thạch thiền...
Những con tem dị hình
Giữa cái nắng gay gắt của TPHCM, tôi được ông cho cái hẹn ngay trong trụ sở tờ báo của ông nằm ẩn mình trên con đường Trần Quý Khoách (quận 1). Ấn tượng đầu tiên là trụ sở tờ báo của ông giống như một ngôi nhà cổ, ở đó ông trưng bày những bộ sưu tập quý hiếm của mình. Mở đầu câu chuyện về tem, ông khẳng khái: “Muốn trở thành nhà sưu tập tem thực thụ, cần phải có quá trình từ thấp đến cao vì rất hiếm người đến với tem và trở thành nhà sưu tập tem”.
Ông Hàn Tấn Quang thích tem từ hồi còn đi học vì tuổi học trò có rất nhiều kỷ niệm đẹp gắn liền với những bì thư. Thú sưu tầm bắt đầu từ lá thư gói ghém tình cảm của cô bạn học ông nâng niu cất giữ đến thư của cha mẹ và những người bạn học từ phương xa gởi về. Những lúc ấy, ông lưu giữ cẩn thận các bì thư, sau đó học cách nhúng bì thư vào nước để gỡ con tem ra còn nguyên vẹn, không bị rách đường răng cưa. Nếu những ai biết ông đã hơn 40 năm đến với thú vui sưu tầm tem và các loại hình khác như: bì thư ngày phát hành đầu tiên, tem xưa, tem chủ đề... chắc hẳn sẽ ngạc nhiên thán phục. Và đến nay, số tem ông sưu tầm lên tới 5.000 con.
Những con tem được ông chia ra thành các chủ đề riêng. Có khoảng trên 20 chủ đề như Việt Nam, đất nước, con người, di sản thế giới, tem gỗ-đá và mùi hương, tem cạnh cong, tem về Công nương Diana, tem về thế chiến thứ 2… Trong đó có bộ “Việt Nam đất nước con người” và “Dị hình và chất liệu” (tem mạ vàng, đồng, bạc, tem in trên vải, trên gỗ) là 2 bộ ông tâm đắc nhất.
 |
Ông Hàn Tấn Quang bên bộ sưu tập tem dị hình và chất liệu. |
Ông có thể thao thao bất tuyệt khi nói về tem và những kỷ niệm con tem sưu tầm. Ông phân tích rành rọt những “kỳ hoa dị thảo” hay những gương mặt danh nhân văn hóa, lịch sử trên những con tem nhỏ bé. “Khi ấy con tem không chỉ đơn giản nằm trên góc bì thư như cách nghĩ thông thường mà đã trở nên có tâm hồn và lung linh tuyệt tác như một công trình nghệ thuật tinh tế. Vì vậy, sẽ không quá lời nếu nói con tem chính là tấm danh thiếp mỗi quốc gia. Chơi tem và sưu tập tem cũng là cách kết nối với nhiều nhà sưu tập tem trong nước và bạn bè yêu tem trên thế giới” - ông Quang chia sẻ.
Các loại tem quý lạ ông sưu tập rất ít quốc gia phát hành vì để làm được tem dị hình phải có kỹ thuật in hiện đại và chi phí rất cao, vì vậy một số nước trên thế giới mỗi năm chỉ phát hành vài bộ tem, do đó việc sưu tập tem dị hình, tem chất liệu, tem mùi rất khó khăn, kéo dài và chi phí cao hơn. Để tìm được một con tem quý và lạ, ông phải đến những nơi đấu giá, giao lưu, trao đổi với các hội viên, đôi khi là những tình huống bất ngờ, ngẫu nhiên phát hiện những lá thư được dán con tem quý của cha ông để lại hay bạn hữu người thân gởi tặng. Khi nói về việc sưu tầm tem của mình, ông trăn trở: “Ngành in tem của chúng ta chưa phát triển bằng một số nước trong khu vực”.
Trong bộ tem của ông, người xem sẽ đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác với bộ tem "dị hình và chất liệu” với trên 1.000 con tem cùng các bì thư bưu chính. Bộ sưu tập này có kiểu dáng rất đa dạng chứ không gói gọn trong kiểu tem vuông hay chữ nhật thường thấy mà có các hình dạng khác nhau. Tem còn được in theo dạng tròn hoặc cạnh cong. Bộ sưu tập của ông có trên 80 con tem 3 chiều, hơn 100 con tem Hologram và có cả những con tem in riêng cho người khiếm thị.
Tiêu biểu như bộ tem động vật nuôi trong nhà của Israel với 6 mẫu tem hình 5 cạnh, block 7 con tem lục giác phản ánh các hoạt động bưu chính vào tháng 10-2010 nhân ngày Liên minh Bưu chính Thế giới, hay loại tem Bát quái theo Kinh dịch của Hồng Công.
Bộ sưu tập tem chất liệu của ông có những con tem được in trên vải, thép, gỗ, dát ngà voi, tem bằng nhựa, bằng vàng hay đúc bằng bạc, tem tranh sơn dầu, tem in chìm... Có những con tem được đính hạt, đá quý, cát, dát đá, phủ men, kim tuyến, thủy tinh... vô cùng độc đáo. Như bộ tem 10 con của Hà Lan phát hành năm 2010 in hoa, trên bề mặt các loài hoa được gắn những hạt giống của loài hoa đó, hạt giống vẫn đảm bảo chất lượng để trồng. Hay bộ tem của Thái Lan năm 2011 có hình nhà vua cầm bó lúa, trên tem có gắn hạt lúa giống đã qua xử lý.
Duyên kỳ ngộ với đá
Không chỉ có thú vui sưu tập tem, mà sưu tầm “thạch thiền” cũng là một thú vui đáng nể của ông. Vừa qua,Trung tâm Nghiên cứu Phật giáo Việt Nam, Ban Phật học Chùa Xá Lợi (TPHCM) đã tổ chức triển lãm bộ sưu tập "Thạch thiền" của ông với 75 hiện vật bằng đá tự nhiên không có bàn tay con người can thiệp.
Nói về niềm vui với thạch thiền, ông Hàn Tấn Quang giải thích: “Tôi tìm đá và đá cũng tìm tôi, như một duyên kỳ ngộ giữa con người và thiên nhiên. Không biết tự bao giờ trong tôi đã hình thành một ấn tượng đẹp về các tác phẩm thạch thiền, những hình tượng tạo nên hạt mầm hạnh phúc cho đời sống bằng sự giản dị và tinh tế bởi những hình trạng của mình”. Với ông, trưng bày thạch thiền như một niềm ước mong nho nhỏ để cân bằng giữa sự ồn ào, xô bồ của cuộc sống với sự tĩnh lặng của nội tâm, giữa những giá trị nhất thời với chân lý vĩnh cửu, giữa niềm đam mê thời thượng với thú vui tao nhã. Những tác phẩm thạch thiền được trưng bày như một lời nhắc về những giá trị khai ngộ từ âm thanh của các công án thiền, như một sự hiển hiện khơi dậy những giá trị tâm linh mà dòng thời gian đã vô tình che lấp.
“Thạch thiền” - những tác phẩm do sự xói mòn của nắng mưa, sóng gió, đẩy đùa của tạo hóa - đã đem lại một vẻ đẹp thanh khiết, một nguồn vui vô tận, đối với ai đã hơn một lần trầm mặc trước lặng im để nghe ra những điều mà đất trời không nói.
Với ông Quang: “Nếu một ngày đi qua vì công việc bận rộn mà không được nhìn vào những hình ảnh thiền sư trên đá sẽ cảm thấy không bình an và dường như thiếu hẳn một điều gì đó không chịu được, hay nói một cách khác là tâm tư sẽ thanh thản hơn khi mỗi ngày qua được nhìn lại những viên đá của mình”. Vì thế có người tìm đến với ý định mua bán, nhưng ông nhất quyết từ chối.
