FDI dệt may đón sóng TPP và FTA

Cuối năm 2013, hàng loạt DN có tên tuổi trên thế giới là những công ty, tập đoàn lớn chuyên sản xuất xơ, sợi, dệt nhuộm, đến từ các quốc gia có ngành dệt may phát triển, như Texhong, Sunrise (Trung Quốc), Toray International,  Mitsui (Nhật Bản), Lenzing (Áo)… đến Việt Nam tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư, đặt vấn đề lập liên doanh sản xuất nguyên liệu tại Việt Nam với Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex). Liên doanh dệt nhuộm đầu tiên đã được thành lập vào ngày 5-11-2013 là Công ty cổ phần Dệt nhuộm Thiên Nam Sunrise (Thien Nam Sunrise Textile JSC) - liên doanh giữa Sunrise và Công ty Thiên Nam tại Bình Dương.

Tại các hội thảo về Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), đề cập về lợi thế nhiều nhất vẫn là ngành dệt may Việt Nam, không chỉ hưởng lợi từ TPP mà từ các Hiệp định Thương mại tư do (FTA) nói chung. Đây là lý do mà nhiều doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thời gian gần đây đã đổ dồn vào dệt may, dệt nhuộm và nguyên phụ liệu ngành dệt.

Cuối năm 2013, hàng loạt DN có tên tuổi trên thế giới là những công ty, tập đoàn lớn chuyên sản xuất xơ, sợi, dệt nhuộm, đến từ các quốc gia có ngành dệt may phát triển, như Texhong, Sunrise (Trung Quốc), Toray International,  Mitsui (Nhật Bản), Lenzing (Áo)… đến Việt Nam tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư, đặt vấn đề lập liên doanh sản xuất nguyên liệu tại Việt Nam với Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex). Liên doanh dệt nhuộm đầu tiên đã được thành lập vào ngày 5-11-2013 là Công ty cổ phần Dệt nhuộm Thiên Nam Sunrise (Thien Nam Sunrise Textile JSC) - liên doanh giữa Sunrise và Công ty Thiên Nam tại Bình Dương.

Thiên Nam Sunrise Textile JSC tiến hành đầu tư dự án sản xuất vải dệt thoi tại Khu công nghiệp (KCN) Bảo Minh (Nam Định), với công suất 1 triệu m/tháng và vải dệt kim công suất 300 tấn/tháng, tổng vốn đầu tư 24 triệu USD.

Dự kiến dự án sẽ được khởi công và đi vào hoạt động trong năm 2014. Texhong, một trong 10 DN có sức cạnh tranh lớn nhất trong ngành dệt sợi tại Trung Quốc, cũng đã làm việc với Vinatex để bàn việc xây dựng nhà máy thứ ba tại Việt Nam, có thể dưới hình thức 100% vốn nước ngoài hoặc liên doanh cùng phía Việt Nam (Texhong đã có 2 nhà máy xơ sợi tại Đồng Nai và Quảng Ninh).

Toray Internaltional và Mitsui (Nhật Bản) cũng đã đưa ra 2 phương án đầu tư: cùng Vinatex thực hiện đầu tư mới dự án sản xuất nguyên phụ liệu, hoặc mở rộng những dự án đầu tư hiện có và có thể ra mắt sản phẩm vào năm 2015. Còn Tập đoàn Lenzing (Áo) đề nghị cùng Vinatex thực hiện dự án đầu tư hệ thống nhà máy tích hợp sản xuất bột gỗ và sản xuất xơ viscose chất lượng cao tại Việt Nam.

Mới đây, tỉnh Nam Định làm việc với các nhà đầu tư gồm Vinatex, Công ty Luenthai và Công ty Foshan Sanshui Jialida của Hồng Kông để xúc tiến thành lập KCN chuyên về dệt may Rạng Đông ở huyện Nghĩa Hưng, diện tích 1.400-1.500ha, vốn đầu tư khoảng 350 triệu USD, thu hút 200.000 -300.000 lao động. Mục tiêu của dự án nhằm phát triển ngành dệt may theo chuỗi cung ứng từ nhà máy kéo sợi - dệt - nhuộm - in - và sản phẩm hoàn chỉnh.

Trước đó, tỉnh Nam Định cũng cấp giấy chứng nhận đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất sợi, dệt, nhuộm với tổng vốn đầu tư 68 triệu USD tại KCN Bảo Minh  cho Công ty TNHH Tập đoàn Dệt may Yulun Giang Tô (Trung Quốc). Nhà đầu tư này sẽ xây dựng nhà máy sản xuất sợi với công suất gần 9.900 tấn/năm, dệt 21,6 triệu m/năm, nhuộm 24 triệu m/năm, dự kiến giữa năm 2016 đưa vào hoạt động. Tại TPHCM, Công ty Forever Glorious thuộc Tập đoàn Sheico (Đài Loan, Trung Quốc) cam kết đầu tư 50 triệu USD vào KCN Đông Nam. Đây là một dự án hoàn chỉnh từ dệt vải đến sản xuất các sản phẩm may mặc chuyên dụng cao cấp cho thể thao dưới nước.

Đâu là lý do khiến các nhà đầu tư nước ngoài tìm đến Việt Nam đặt vấn đề liên kết đầu tư tại thời điểm này? Động lực chính xuất phát từ việc Việt Nam đang tích cực tham gia đàm phán TPP. Nếu đàm phán thành công, TPP sẽ có hiệu lực vào năm 2015, khi đó xuất khẩu dệt may có sử dụng nguyên phụ liệu trong nước sẽ được hưởng thuế suất 0%.

Hay với việc được hưởng lợi từ Hệ thống Ưu đãi phổ cập (GSP) tại thị trường châu Âu (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1-1-2014), Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA), ngành dệt may đang có cơ hội lớn để mở rộng thị trường. Cơ hội này sẽ được phát huy tốt hơn, khi ngày càng tự chủ được nguồn nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất.

Bên cạnh đó, FTA giữa EU và Việt Nam cũng sẽ hoàn thành vào cuối năm nay. Khi 2 hiệp định này được thực hiện, thuế nhập khẩu hàng dệt may từ Việt Nam vào 2 thị trường lớn nhất là Hoa Kỳ và EU đều giảm về 0% (hiện là 12% đối với EU và từ 17 - 32% với Hoa Kỳ). Khi đó, thị trường của ngành dệt may Việt Nam được mở rộng rất lớn, miễn là phải đáp ứng được các điều kiện đã quy định theo thỏa thuận, đặc biệt là xuất xứ nguyên phụ liệu.

Tuy nhiên, để đầu tư một nhà máy kéo sợi hay dệt, nhuộm đòi hỏi vốn lớn, thiết bị và công nghệ hiện đại hơn… và chỉ có những tập đoàn lớn mới đủ sức thực hiện. Trong khi đó các nhà đầu tư nước ngoài thấy rõ cơ sở công nghệ Việt Nam hiện nay chưa phát triển để có thể tận hưởng hết các lợi ích từ TPP mang lại. Điều này tạo ra một khoảng trống để các nhà đầu tư nước ngoài với tiềm lực mạnh về vốn, kinh nghiệm và mạng lưới khách hàng sẵn có nên họ có thể tận dụng vốn đầu tư.

Và giải pháp liên kết với các đối tác nước ngoài cũng là một hướng đi để nhanh chóng tạo ra được nguyên phụ liệu sản xuất tại chỗ cho ngành dệt may Việt Nam. Việc đầu tư của các DN FDI là cần thiết, song quan trọng là các cơ quan quản lý phải có sự giám sát, kiểm tra để thu được hiệu quả từ vốn đầu tư FDI và không bị thất thu thuế.

Các tin khác