° Tiếp tục điều tra các tòng phạm ° Hợp đồng in tiền Việt Nam là thương vụ lớn nhất ° Tích cực truy đuổi, chống tham nhũng ở nước ngoài
Rạng sáng 1-7, cảnh sát liên bang Australia đã mở cuộc đột kích vào nhiều ngôi nhà ở Melbourne (bang Victoria), bắt giữ 6 cựu giám đốc cao cấp của 2 công ty Securency International và NPA, với tội danh hối lộ liên quan đến các hợp đồng in tiền polymer ở Việt Nam, Malaysia và Indonesia. Đây là 2 công ty chuyên in tiền polymer cho hơn 30 quốc gia, cũng là công ty con của Ngân hàng Trung ương Australia (RBA).
Điều tra quốc tế
Việc bắt giữ là động thái bắt người đầu tiên liên quan đến vụ bê bối hối lộ in tiền polymer đã kéo dài hơn 1 thập niên qua. Cảnh sát ở Australia, châu Á và châu Âu đang tiến hành những điều tra hình sự liên quan đến vụ hối lộ được cho đã bắt đầu từ năm 1999.
Một lực lượng quốc tế do Cảnh sát liên bang Australia đứng đầu cho biết điều tra để truy tìm đường đi của 25 triệu USD tình nghi đã được 2 công ty con của RBA đưa hối lộ cho các nước châu Á và châu Phi, bắt đầu từ năm 1999.
 |
Cựu Giám đốc Tài chính SI Mitchell Anderson |
Tại Australia, các công ty bị buộc tội là Securency International Pty Ltd. (SI) - một liên doanh 50-50 giữa RBA với Innovia Films - và Note Printing Australia Ltd. (NPA) - một công ty hoàn toàn thuộc sở hữu của RBA.
Những người bị cảnh sát liên bang Australia bắt giữ và buộc tội có cựu giám đốc điều hành, giám đốc tài chính và nhân viên kinh doanh của SI hoặc NPA, với cáo buộc đưa những khoản hoa hồng trái phép trị giá hàng triệu USD cho các quan chức nước ngoài, để giành được các hợp đồng in tiền polymer trong giai đoạn 1999-2005.
Cụ thể, đó là các ông Myles Curtis, 55 tuổi, cựu CEO SI; John Leckenby, 66 tuổi, cựu CEO NPA; Mitchell John Anderson, 50 tuổi; Peter Sinclair Hutchinson, 61 tuổi; Barry Thosmas Brady, 62 tuổi và Rognvald Leslie Marchant, 64 tuổi. Những người này bị cáo buộc đưa hối lộ ở 3 nước châu Á, trong đó có Việt Nam, trong giai đoạn từ năm 1999 đến năm 2005.
Ông Curtis đối mặt 3 cáo buộc hối lộ liên quan đến các thương vụ ở Việt Nam, Indonesia và Malaysia. Ông Leckenby bị 2 cáo buộc trong việc đưa hối lộ ở Indonesia và Malaysia. Cựu Giám đốc Tài chính SI, ông Mitchell Anderson bị 2 cáo buộc đưa hối lộ. Những người còn lại bị cáo buộc 1 tội danh. Nếu bị kết tội, các công ty sẽ bị phạt tối đa khoảng 350.000USD cho mỗi tội danh, trong khi mỗi cá nhân có thể bị phạt tù tối đa 10 năm và phải nộp phạt 1,2 triệu USD (1,1 triệu AUD), theo thông cáo của Cảnh sát liên bang Australia.
Người đứng đầu Cảnh sát Liên bang Australia Chris McDevitt cảnh báo sẽ bắt thêm nhiều người nữa. Còn nhiều người bị cho là tòng phạm nhưng chưa bị buộc tội, gồm Giám đốc Kinh doanh NPA Christian Boillot, Giám đốc Marketing toàn cầu SI Hugh Brown và những người môi giới ở châu Á như Radius Christanto và Abdul Kayum.
Bắt cả Phó Thống đốc
Tại Malaysia, Ủy ban Chống tham nhũng (ACC) buộc tội cựu Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương, ông Mohamad Daud Dol Moin đã nhận 100.000 ringgit (33.000USD) tiền hối lộ từ SI vào khoảng cuối năm 2004, đầu năm 2005, thông qua người trung gian là doanh nhân Abdul Kayum Syed Ahmad, để giúp NPA thắng hợp đồng in tiền polymer trị giá 30 triệu USD. Nếu bị kết tội, mỗi người có thể bị ngồi tù đến 20 năm.
Trong vụ việc ở Indonesia, nơi SI và NPA thắng một hợp đồng năm 1999 về việc in 500 triệu tờ 100.000 rupiah bằng chất liệu polymer, người trung gian được cho là doanh nhân Radius Christanto, được trả khoảng 4,9 triệu USD. Giám đốc tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Indonesia là ông Herman Joseph Susmanto bị cho có liên quan trực tiếp đến vụ tham nhũng này.
Việt Nam - thương vụ lớn nhất
Liên quan đến Việt Nam, tờ The Age cho biết cảnh sát Liên bang Australia buộc tội 6 cựu quan chức kể trên đã đưa hối lộ cho cựu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, ông Lê Đức Thúy vào năm 2003 bằng cách đài thọ cho việc ăn học của con ông tại Đại học Durham ở Anh.
Hãng tin Bloomberg cũng cho biết cảnh sát Liên bang Australia sẽ đưa cáo buộc cho rằng một quan chức cấp cao Việt Nam nhận hối lộ dưới dạng học bổng đại học để đổi lại hợp đồng in tiền cho SI.
Theo nhận định của tờ The Age, hợp đồng in tiền với Việt Nam là thương vụ lớn nhất cho đến nay của SI với nước ngoài. Đó là hợp đồng kéo dài 5 năm, hòng thay thế toàn bộ tiền giấy của Việt Nam bằng tiền polymer.
Thông cáo từ Cảnh sát Liên bang Australia cho biết các vụ hối lộ của SI và NPA tại Indonesia và Việt Nam có giá trị khoảng 10 triệu USD, chiếm tới 1/2 tổng số tiền đưa hối lộ ở cả châu Á và châu Phi. Điều tra của cảnh sát cho rằng thương vụ này có liên quan chặt chẽ đến một doanh nhân Việt Nam là ông Lương Ngọc Anh và công ty của ông này: Công ty TNHH Phát triển Công nghệ CFTD. Cơ quan Thương mại Australia (Austrade) cho rằng SI đã thuê ông Ngọc Anh vào năm 2002.
Theo tin từ Bloomberg, ông Phạm Anh Tuấn, Phó Chánh văn phòng của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống tham nhũng, nói qua điện thoại rằng Việt Nam sẽ xem xét vụ việc “nghiêm túc và khách quan”.
Thông điệp rõ ràng
“Việc bắt giữ những người với tội danh hối lộ có liên quan đến các hợp đồng in tiền polymer ở các nước Việt Nam, Malaysia và Indonesia nhằm gửi đi một thông điệp rất rõ ràng cho các công ty ở Australia rằng cảnh sát liên bang sẽ tích cực truy đuổi và thực thi những điều luật chống tham nhũng ở nước ngoài” - ông McDevitt nói trong một cuộc họp báo ở Melbourne hôm 1-7.
Ông McDevitt cũng nói Chính phủ Australia hồi tháng 2-2010 đã tăng tiền phạt đối với các công ty liên quan tới việc đưa hối lộ ở nước ngoài lên tới tối đa 12 triệu USD, hoặc 33% tổng doanh thu của công ty, hay gấp 3 lần số tiền đưa hối lộ.
Lợi nhuận trước thuế của RBA trong SI năm 2009-2010 đạt 9,5 triệu AUD. Trong khi lợi nhuận sau thuế của NPA trong cùng kỳ là 4,3 triệu AUD.
